Тошкент Тиббиёт Академияси

Зарарли газ, пар ва суюқликлар ҳосил қилувчи ва зарарли
газ, пар, суюқликлар ажралиб чиқувчи ишлаб чиқариш
жараёни ва ишлаб чиқариш мосламалари
Технологик жараённи ташкиллаштириш ва ишлаб чиқариш мосламалари билан ишлаш натижасида ишчилар зарарли омиллар билан бевосита контактда бўлмасликлари керак. ишлаб чиқариш жараёнида зарарли омил ажралиб чиқадиган ишлаб чиқариш жараёнлари ўз-ўзини бошқарувчи автоматизациялашган ёпиқ циклли герметик аппаратуралардан ташкил топган бўлиши керак. Қўлда бажариладиган операцияларни иложи борича йўл қўймаслик керак. Зарарли моддалар чиқадиган жойларига аспирацион мосламалардан фойдаланиб, иш зонасидаги ҳаво таркибидаги омиллар руҳсат этилган меъёрдан ошмаслиги керак.
Технологик жараён параметрларини назорати ва олинган махсулот сифати дистанцион бошқариш ва автоматлаштирилган ҳолда олиб борилиши керак. Аппаратураларга ўрнатилган ўлчагич назорат асбоблари кўриш ва хизмат қилиш учун қулай бўлиши керак. Мосламалардан намналарни олиш жараёнлари ҳавфсиз шароитда (герметикланган, вакуумли), иш зонасига ҳар хил газ, пар, суюқ моддаларни тушишига йўл қўймайдиган шароитда бажарилиши керак. Намуна олиш кранлари аспирацион қоплагичлар билан жиҳозланган бўлиши керак. Намуна олувчи хажм герметикланган бўлиши керак.
Ўзида зарарли моддалар сақлаган цистерна, қонтейнер, ишлаб чиқариш мосламалар, бочкаларни ювиш, тозалаш, буғлаш, зарарсизлантириш ишлари махсус буғлаш ювиш станция ёки пунктлари олиб борилади. Қолдиқларни ювиш, йўқотиш, буғлаш ва дегазация қилиш махсус эстакадаларда механизациялашган усул ёрдамида олиб борилади. Аппаратураларни тозалаш ва таъмирлаш ишларини олиб боришда ишчиларни аппарат ичида бўлиши ман этилади. Даврий зарарсизлантириладиган, ювиладиган в тозаланадиган стационар аппаратларга пар, сув ва бошқа мосламаларга уланган бўлиши керак, шу билан бир қаторда чиқинди сувларни тозалаш мосламалари ўрнатилган бўлиши керак.
Кимёвий моддалар ажралиб чиқадиган технологик жараёнлар дистанцион бошқарув билан бошқариладиган ёпиқ аппаратларда бажарилади.
Чиқинди ҳаво қувурларини ишлаб чиқариш хоналарига чиқариш ман этилади, шу билан бирга ҳаво қувурларини ҳар хил аппаратлар билан ва буғ, газлари билан битта систеъмага бирлаштириш мумкин эмас.
Бевосита ёки даврий равишда иш жойи ҳавосига ажралиб чиқувчи зарарли моддалар билан ишловчи ишчилар шаҳсий, даврий текширилиб турадиган противогазлар билан таъминланишлари керак. Авария холатда кийиладиган противогазлар цехда махсус цехларда саҳланиши керак противогазлар билан тайёргарлик ўтишлари керак.
Терига ва шиллиқ қаватларга таъсир этувчи моддалар (масалан, анилин, нитробензол, минерал кислоталар, ўткир ишқорлар) ҳавфидан сақланиш мақсадида иш хоналарида гидрантлар, душлар, фавворалар ўрнатилган бўлиши керак, зарарли моддаларни бевосита таъсиридан 6-12 сек давомида таъсир этиш керак. Шу билан нейтрал эритмалардан ҳам фойдаланилади.