Тошкент кимё-технология институти «озиқ-овқат маҳсулотлари технологияси» факультети

Mahsulotlar hisobi 

Shprits unumdorligi quyidagi formulalar yordamida hisoblanadi. 

Davriy ishlovchi porshenli shpritslar 

ρ

π

α

H

T

D

Q

4

60

2

=

kg/soat

 

bunda

α

-  shprits silindrining qiyma bilan to‘ldirish koeffitsienti,  qiyma 

siqilishi va yuklash usulini hisobga oladi  (

α

=0,8-0,95  qabul qilinadi);  D– 

silindrning ichki diametri, 

m;H–

  silindr  balandligi, 

m;

ρ

–qiyma zichligi, 

kg/m

3

;T

–  shpritslash jarayonining to‘liq davri, (yordamchi operatsiyalarni ham 

qo‘shganda), 

min. 

𝑄𝑄

= 60

∙

0,9 

3,14

∙

100

4

∙

5

 1,05 = 890,19 

𝑘𝑘𝑘𝑘

/

𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠

 

 Davriy ravishda ishlaydigan porshenli shprits dvigatelining quvvati 

quyidagi ifoda bo‘yicha aniqlanadi: 

η

υ

1000

⋅

⋅

=

F

p

N

 ,     kW 

---

36 

 

bunda p– shprits ishchi silindridagi bosim, 

n/sm

2

;  F 

– porshen maydoni, 

sm

2

; 

V 

–

 

porshen harakat tezligi, 

m/sek; 

η

 - elektrodvigateldan porshenga uzatish 

FIK-i. 

 

Uskunalar hisobi 

 

Kerakli mashina va apparat miqdori quyidagi formula bilan topiladi: 

 

Uzluksiz ishlaydigan jihoz uchun: 

𝑠𝑠𝑠𝑠

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

TEXNIK – KIMYOVIY NAZORAT 

Korxonada texnik-kimyoviy nazoratdan maqsad – iste’molchi uchun 

mahsulotning yuqori sifatli, ozuqaviy qiymatga va xavfsiz bo’lishini 

ta’minlashdan iborat. 

 

Mahsulotning yuqori sifatini ta’minlash uchun ishlab chiqarishning barcha 

jarayonlarida, jumladan asosiy xom ashyo va qo’shimcha materiallarni qabul 

---

37 

 

qilishdan boshlab tayyor mahsulotni tekshirishgacha bo’lgan bosqichlarni o’z 

ichiga olishi kerak. 

 

Kolbasa mahsulotlarining sifati organoleptik, fizik-kimyoviy va bakterial 

ko’rsatkichlar yordamida aniqlanadi. Ushbu tekshiruvlarni amalga oshirishda 

amaldagi me’yoriy hujjatlarga (GOST, texnik shartlar, texnologik qo’llanmalar) 

amal qilinadi. 

 

Texnologik nazoratga mahsulotning har bir partiyasi jo’natilishi kerak. 

Bunda mahsulotning retsepturaga amal qilinishi, organoleptik ko’rsatkichlari va 

ishlab chiqarish nuqsonlariga tekshiriladi. 

 

Mahsulotning ko’rinishini tekshirish uchun butun mahsulot hajmining 

kamida 10% i jo’natiladi. Laboratoriya sharoitida tekshirish uchun esa 

mahsulotning barcha turidan kamida 2 kg miqdorda na’muna olinadi va uning 

ustida barcha tajriba ishlari olib boriladi. 

 

Xususan, organoleptik ko’rsatkich uchun 800 – 1000 g, kimyoviy 

tajribalar uchun 400 – 500 g, mikrobiologik tekshiruvlar uchun esa 200 – 250 g 

li na’munadan 2 marotaba olib tekshiruvdan o’tkaziladi. 

 

Mahsulotdagi namlikning massa ulishi, osh tuzi, kraxmal, natriy nitrit, 

fosfor miqdori, bakteriologik analizlar har 10 kunda kamida 1 marta bajarilib 

turishi shart. 

 

Oqsil va yog’larning massa ulushlari esa har oyda kamida 1 marta 

tekshiruvdan o’tishi kerak.