Тошкент кимё-технология институти «озиқ-овқат маҳсулотлари технологияси» факультети

Mahsulot hisobi 

Oliy navli “

Говяжья” xom dudlangan kolbasa uchun retseptura: 

100 kg tuzlanmagan xom ashyo uchun, kg: 

Mol go’shti, oliy nav75 

Mol yog’i  25 

 

 

 

 

 

 

       Jami: 100 kg 

 

Ziravorlar va materiallar, g (100 kg xom ashyo uchun): 

Osh tuzi3500  

Natriy nitrit 10 

Shakar200 

Qora yoki oq tuyilgan murch100 

Maydalangan chesnok  200 

Maydalangan hushbo’y qalampir 

50 

Kardamon yoki muskat yong'og’i 

50 

BIOBAK CLASSIC boshlang’ich kulturalari 

50 

 

 

 

 

 

 

         Jami: 4,16 kg 

Qobiq

.Diametri 50 mm bo’lgan belokozin SK oqsilli qobiq. 

Shakli va o’lchami.

Tekis, uzunligi 50 sm gacha. 

Mahsulot chiqimi:

 Tuzsiz xom ashyo og'irligiga nisbatan 55 % 

 

 

 

Vazifa:

 Unumdorligi 3 t/sutka bo’lgan xom dudlangan kolbasa liniyasini 

tashkil qilish. 

1.

 

3 t mahsulot ishlab chiqarish uchun umumiy sarf  bo’ladigan xom 

ashyo og’irligi 

𝐴𝐴

=

B

C

∗

100% =

3 000

55

∗

100 = 5 454,54 kg/sutka

 

B – berilgan tayyor mahsulot miqdori, kg 

C – mahsulotning me’yoriy chiqimi, % da 

---

23 

 

S3 t oliy navli “

Говяжья” xom dudlangan kolbasa ishlab chiqarish 

uchun kerak bo’ladigan go’sht vazni 

𝐴𝐴

=

Q

M

Т

=

4

 

090,9

198,8 = 20,6 tirik vazn

 

Q – smenada qoramol qayta ishlash quvvati, kg 

M

Т

– nimta og’irligi 

USKUNALARNI TANLASH 

Jihoztanlashdabirinchinavbatdauningunumdorligigae’tiborgaolganholdata

nlanadi: 

 

№ 

Jihoz nomi 

Soni 

Markasi 

1 

Platformali tarozi 

5 

ВПН-1 

2 

Kutter 

1 

K 200 

3 

Vakuumli shprits 

1 

VF 608 plus 

4 

Hom dudlash kamerasi 

1 

УК-3/21-КУ-3 

5 

Qadoqlash qurilmasi 

1 

LZ-320 

6 

Paylardan ajratish uchun stol 

1 

CP-4/4 

7 

Suyakdan ajratish uchun stol 

2 

CO-A/4/1 

8 

Sovutish kamerasi 

2 

КХН-8,81 

9 

Split sistema 

2 

SM 115 S 

10 

Saqlash kamerasi 

1 

КХН-11,75 

11 

Split sitema 

1 

SB 211 S 

12 

Klipsator 

1 

TT1815 

13  Yashiklarni yuvish qurilmasi 

1 

ECO 50-100 

 

 

 

 

 

 

---

24 

 

 

 

 

 

 

 

Suyaklardan ajratish uchun stol 

 

 

Model – CO-A/4/1 

Ishlab chiqaruvchi – “

Техтрон+” (Rossiya) 

Gabarit o’lchamlari – 1900x950x860 mm 

Foydalanilgan material – zanglamas po’latAISI430 

Ishchi o’rni soni – 2 ta 

 

 

Paylardan ajratish uchun stol 

Model – CP-4/4 

---

25 

 

Ishlab chiqaruvchi – “

Техтрон+” (Rossiya) 

Gabarit o’lchamlari – 

1600x2000x860 mm 

Foydalanilgan material – 

zanglamas po’latAISI430 

Ishchi o’rni soni – 4 ta 

 

Sovutish kamerasi 

 

Model – 

КХН-8,81

 

Ishlab chiqaruvchi – “POLAIR 

Standard” (Rossiya) 

Gabarit o’lchamlari – 

2560х1960х2200 mm 

Kameradagi harorat diapazoni –               -30...+40 

Hajmi – 8,81m

3

 

Netto og’irligi – 376 kg 

Brutto og’irligi – 505 kg 

 

 

Saqlash kamerasi 

 

Model – 

КХН-11,75

 

Ishlab chiqaruvchi – “POLAIR Standard” (Rossiya) 

Gabarit o’lchamlari – 

2560х2560х2200 mm 

Kameradagi harorat diapazoni –               -30...+40 

Hajmi – 11,75 m

3

 

Netto og’irligi – 451 kg 

Brutto og’irligi – 600 kg 

 

---

26 

 

 

 

 

Kutter 

Model – K 200 

Ishlab chiqaruvchi – Laska 

(Avstriya) 

Tog’ora sig’imi – 200 l 

Dvigatel quvvati – 90 kW 

Gabarit o’lchamlari – 

3600х3060х1650 mm 

Qopqog’i bilan birga 

balandligi – 2550 mm 

Og’irligi – 4250 kg 

 

 

 

 

Vakuumli shprits 

 

Model – VF 608 plus 

Ishlab chiqaruvchi – handtmann 

(Germaniya) 

To’ldirish unumdorligi – 2 000 

kg/soat 

Foydalaniladigan quvvat – 3 kW 

Portsiyalash unumdorligi – 300 

porsiya/min 

Bunker hajmi – 100 l 

Gabarit o’lchamlari – 

1200х1220х2040 mm 

---

27 

 

Netto og’irligi – 475 kg 

Brutto og’irligi – 685 kg 

 

 

 

 

Klipsator 

 

Model – TT1815 

Ishlab chiqaruvchi – Tipper Tie 

(Germaniya) 

Quvvati – 5,5 kW 

Unumdorligi – 130 porsiya/min 

Gabarit o’lchamlari – 

1607х1127х2019 mm 

Kalibrlar diapazoni – 35-140 

mm 

Og’irligi – 500 kg 

 

 

Hom dudlash kamerasi 

Model – 

УК-3/21-КУ-3 

Ishlab chiqaruvchi – 

“

Техтрон+” (Rossiya) 

Yuklanadigan ramalar soni - 

21 ta 

Qatorlar soni – 3 ta 

Sovutkich unumdorligi – 102 kW 

O’rnatilgan quvvat – 148,6 kW 

Kameraning ichki o’lchamlari – 3500x7200 mm 

---

28 

 

 

 

 

 

Yashiklarni yuvish 

qurilmasi 

Model – ECO 50-100 

Ishlab chiqaruvchi – 

Unikon (Niderlandiya) 

Unumdorligi – 100 

yashik/soat 

Yuvish tankini 

qizdirish – 9 kW 

Yuvish harorati – 65°C 

Chayish boylerini qizdirish – 18 kW 

Chayish harorati - 85°C gacha 

Gabarit o’lchamlari – 

1700х750х1400 mm 

 

Qadoqlash qurilmasi 

 

 

Model - LZ-320 

Ishlab chiqaruvchi – Beier (Xitoy) 

Quvvati – 7-10 kW 

Gabarit o’lchamlari – 

3000х810х1740 mm 

Og’irligi – 1200 kg 

 

 

 

---

29 

 

 

 

 

ASOSIY USKUNANING HISOBI 

Shpritslar 

Ishlash prinsipi bo‘yicha shpritslar davriy va uzluksiz ishlovchi bo‘ladi.

 

Davriy ishlovchi shpritslar nisbatan kichik unumdorligi bilan tavsiflanadi. 

Uning farsh solish rezervuari  qiymani rezervuardan qobiqqa siqib chiqarish 

porshen shaklidagi moslamasi bilan birga qurilgan. U qo‘l kuchi, mexanik va 

gidravlik yuritmalaridan harakatga keltiriladi. 

Uzluksiz ishlovchi shpritslar unumli va kolbasa ishlab chiqarish oqim-

texnologik liniyalarini vujudga keltirish uchun juda qulay.  Bu mashinalar uzluksiz 

ravishda shprits orqali kolbasa qobig‘iga qiyma berishni ta’minlaydi. Qiymani 

rezervuardan bosim bilan berish uchun uzluksiz ishlovchi ekssentrik lopastli 

konstruksiyali, vintli yoki shnekli, shesternyali va rotatsion  ishchi organli 

mexanizmlar qo‘llanadi. Yuritma turi bo‘yicha mexanik va gidravlik mashinalarga 

ajraladi. 

Uzluksiz ishlovchi qiyma chiqargichlarning kamchiligi qiymaga nisbatan 

bosim teng tarqalmasligidan iborat. Qiyma uzatish ayrim hollarda siltashlar 

ko‘rinishida amalga oshiriladi, agar qiyma sarfi kamaysa, uning ko‘p marta 

aylantirilishi (retsirkulyasiyasi) ro‘y beradi, natijada qiyma seli chiqib ketadi, 

qiyma korpusga ko‘p ishqalanib, sifati yomonlashadi. 

Porshenli qiyma siqib chiqaruvchi shpritslarda silindr kesimining barcha 

nuqtalari bo‘yicha qiyma bir tekisda siqiladi, buning natijasida go‘sht seli deyarli 

chiqmaydi, qiyma berish doimiy bosim ostida amalga oshiriladi, qiymada havo 

to‘lib qolgan bo‘shliqlar hosil bo‘lish ehtimoli deyarli qolmaydi . 

Shpritslar bir yoki bir necha silindrli, gorizontal yoki vertikal bo‘lishi 

mumkin. Shpritslarning ayrim konstruksiyalarida maxsus dozalovchi yoki 

burovchi qurilmalari bo‘lishi mumkin. 

---

30 

 

Shpritslarga quyidagi talablar qo‘yiladi: yuqori unumdorlik, mahsulot 

birligiga sarflanadigan quvvatning minimalligi, qiyma chiqishi bosim va  tezligini 

rostlash imkoniyati, qiymaning tarkib va strukturasini saqlash, qobiqga tiqish 

zichligi, qiyma yuklash qulayligi, mashina konstruksiyasining ishonchliligi, 

konstruksiyani echish osonligi va sanitar ishlov berish osonligi, xizmat 

ko‘rsatishda xavfsizlik ta’minlanishi.   

Qobiqni qiyma bilan to‘ldirish vaqtida uning ichiga havo kirmasligi  eng 

asosiy omil hisoblanadi. Shuning uchun shpritslarning oxirgi konstruksiyalarida 

silindridan vakuum-nasos yordamida havoni so‘rish qurilmasi qo‘llanilgan.