Тошкент давлат юридик университети фуқаролик ҳУҚУҚИ дарслик II қисм

Васиятномани қисман бекор қилиш. Васиятнома қисман бекор қилиш янги тузилган васиятномада олдинги васиятноманинг айрим фармойишларини бекор қилиш, шунингдек, васият қолдирувчи нотариусга ариза бериш йўли билан васиятноманинг айрим фармойишларини бекор қилишга ҳақли.
Васиятномани қисман ўзгартириш. Васиятнома қисман ўзгартирилганда, янги васиятнома олдинги васиятноманинг айрим бандларига зид равишда тузилишидир. Шунингдек, васият қолдирувчи нотариусга ариза бериш йўли билан васиятномага ўзгартириш киритишга ҳақли. Ҳар доим ҳам кейинги тузилган васиятнома олдинги васиятномани бекор қилмасдан ёки ўзгартирмасдан, қўшимча фармойишлар билан тўлдирилиши ҳам мумкин. Агарда олдинги васиятнома(лар)да мерос қолдирувчи ўзининг мол-мулкидан бир қисмини васият қилиб қолдирган бўлиб, кейинги васиятномада бошқа мулкини васият қилган бўлса, мерос очилганда ҳар иккала васиятнома ҳам ҳақиқий ҳисобланади. Бундай ҳолларда ҳар иккала васиятнома бўйича ҳам ворислар мерос оладилар.
Васиятноманинг ҳақиқий эмас деб топиш. Васиятнома, бир томонлама битим ҳисобланиб, у мерос қолди­рувчининг шахсан ўзи томнидан, васият бўйича ҳуқуқ олувчининг розилигисиз тузилади. ФКнинг 1130-моддасига асосан, тегишли шаклда тузилмаган, васиятнома уни тузиш, имзолаш ва тасдиқлашнинг қонунда белгилаб қўйилаган тартиби бузилган тақдирда ҳақиқий эмас деб топилади. Шунингдек, васиятномани ҳақиқий эмас деб топиш, у бир томонлама битим бўлганлиги сабабли, ФКнинг 9-боби 2-параграфида назарда тутилган битимларни ҳақиқий эмас деб топиш тўғрисидаги қоидаларга асосан ҳам ҳақиқий эмас деб топилади. Васиятномани суд томонидан ҳақиқий эмас деб топиш ва унинг ҳақиқий эмаслигининг оқибатларини қўллаш бўйича даъволарга, шунингдек ўз-ўзидан ҳақиқий бўлмаган васиятноманинг ҳақиқий эмаслигининг оқибатларини қўллаш бўйича даъволарга нисбатан даъво муддати тўғрисидаги қоидалар татбиқ этилади.
Шунингдек, васиятноманинг айрим бандлари ҳақиқий эмаслиги унинг қолган қисмининг ҳақиқийлигига дахл қилмайди. Олдинги васиятномани бекор қилган, ўзгартирган кейинги васиятноманинг ҳақиқий эмаслиги, олдинги васиятнома ёхуд унинг бекор бўлган айрим фармойишларининг қайта юридик кучга эга бўлишига олиб келади. Ягона васиятнома тўлалигича ҳақиқий эмас деб топилган тақдирда, қонун бўйича ворислик, ягона васиятнома қисман бекор бўлган тақдирда эса, унинг шу қисмида кўрсатилган мол-мулкка нисбатан қонун бўйича ворислик вужудга келади.