Toshkent davlat yuridik instituti fuqarolik huquqi

55-bob. M U KO FO TN I O S H K O R A V A ’D A QILISH
Odatda ishlarni bajarish va xizmatlarni ko'rsatish turli xildagi 
fuqarolik-huquqiy shartnomalari orqali amalga oshiriladi. Lekin, ba’zi 
hollarda ko'zlangan maqsadlarga erishish uchun ishni bajarishga 
ko'pchilikni jalb etishga va buning uchun mukofot berishga va’da beriladi. 
Mukofotni oshkora qilishning mohiyati O'zbekiston Respublikasi Fuqarolik 
kodeksining 981-moddasida o'z ifodasini topgan. Unga ko'ra, e’londa 
ko'rsatilgan harakatni kim unda belgilangan muddatda bajarsa, o'shanga 
pul mukofoti to'lash yoki boshqa mukofotni berish (mukofotni to'lash) 
to'g'risida oshkora e’lon qilgan shaxs tegishli harakatni sodir etgan har 
qanday shaxsga va’da qilingan mukofotni to'lashi shart.
O'zining huquqiy tabiatiga ko'ra, mukofotni oshkora va’da qilish 
shartli xarakterga ega bo'lib, bir tomonlama bitim hisoblanadi. Bunda 
bir tomondagina huquq va majburiyatlar bo'ladi. Mukofot va’da qilingan 
taqdirda va’da qilgan shaxsda uni to'lash majburiyati bo'ladi. Va’daga 
qiziqish bildirgan shaxsda esa na huquq na majburiyat paydo bo'ladi. 
Unda huquqlar tegishli e’londa ko'rsatilgan natijaga erishgan vaqtdan 
boshlab vujudga keladi. Shu paytdan boshlab va’da qilgan mukofotni 
to'lash majburiyati vujudga keladi, bunda e’londa ko'rsatilgan harakat 
bajarilgani haqida va’da beruvchi xabardor qilishi kerak. Va’da aynan 
nomuayyan shaxslar doirasiga qaratilgan bo'lishi lozim, aks holda 
munosabatlar kelishilgan hisoblanadi. Va’da turli shaklda ifodalanishi 
mumkin (yozma, og'zaki, matbuot, televidenie orqali va hokazolar), uy 
devorlari, daraxtlar va hokazolarga yopishtirilgan e ’lonlar Fuqarolik 
kodeksining 981-moddasida ko'rsatilgan majburiyatni vujudga keltirmaydi. 
Har qanday shaklda ham e’lon nomuayyan shaxslar uchun qulay bo'lishi 
va zarurat tug'ilsa, uni bergan shaxsdan tasdiqlatib olish imkonini berishi 
kerak. Mukofotni to'lash majburiyati mukofot kim tomonidan va’da 
qilinganligi aniqlangandan keyin amalga oshirilishi mumkin.
Bu majburiyatlami yuzaga keltirish uchun mukofot to'lash quyidagi 
belgilarga ega bo'lishi kerak: