Toshkent davlat sharqshunoslik instituti qosimjon sodiqov turkiy til tarixi

 
SURYONIY YOZUVI 
 
Melodning 
boshlarida 
Mesopotamiyaning 
G‘arbiy 
shimolida  xristianlik  gurkiragan  edi.  Bu  o‘lkada  oromiy 
alifbosi  asosida  shakllangan  suryoniy  xati  amal  qilgan.  V 
yuzyillikning  o‘rtalarida  Suriya  dindorlari  ikki  mazhabga 
bo‘linib qoldilar. Ularning nasturiy mazhabidagilari o‘z yurtida 
ta’qib  ostida  qolgach,  Erondan  panoh  topdilar.  Nasroniylar  bu 
yerda  o‘zining  ta’limot  maktablarini  ochdi.  Mana  shu  maktab 
namoyandalari  o‘z  ta’limotlarini  mahalliy  xalq  orasiga  ham 
yoydilar.  Ularning  missionerlik  ishlari  oqibatida  nastroniylik 
VII–VIII  asrlarda  Hirot,  Samarqand,  Qashqar,  hatto  Hindiston 
bilan G‘arbiy Xitoyga yetib bordi. Nasroniylik bilan bir paytda 
bu  o‘lkalarda  suryoniy  alifbosi  ham  tarqalgan.  Suryoniy  xati 
turk  nasroniylar  orasida  ham  qo‘llanilgan.  Bizgacha  yetib 
kelgan nasroniy mazmunli turkiy yodgorliklar ikki – uyg‘ur va 
suryoniy  yozuvlaridadir.  Turklar  orasida  suryoniy  yozuvi 
chig‘atoy xonligi davrida ham amal qilgan. 
 

---

 
105