Toshkent davlat iqtisodiyot universiteti abdurahmonov q. X., Xolmominov sh. R

9.2. 
Personalni ijtimoiy-psixologik jihatdan bosbqarishning nazariy
muammolari
Industrial psixologiya kontseptsiyasining yaratilishi ham mehnatni tashkil 
etishning teylorcha andozasini ishlab chiqish davriga to‘g‘ri keladi. Bu yo‘nalish 
asoschisi 
Gugo Myunstererg 
(1863—1916)dir. Uning * Biznes psixologiyasi*, 
•Psixologiya va industrial samaradorlik» kitoblari birinchi marta xodimlami 
boshqarishning psixologik jihatlariga daxldor boidi, ishga qabul qilishda, kadrlami 
tayyorlashda va ishlab chiqarish samaradorligini oshirish sohasidagi tashkiliy 
tadbirlarda testJashtirish ahamiyatini bayon qilib berdi. Amerika Qo'shma Shtatlarida 
psixologiya koiporatsiyasining tashkil etiiishi (1918-yil) personal bilan ishlash 
amaliyotida boshqa psixologiya usullardan keng foydalanishga asos yaratdi.
Gugo Myunsterberg asosiy tamoyillami ifodalab bergan boiib, ularga 
muvofiq rahbarlik lavozimlariga xodimlami tanlab olish kerak boiadi, dedi. 
U o‘z fikriga ko'ra biznesga uch eng dolzarb masalani qo'ygan boiib, ular 
quyidagichadir: intellektual sifatdagi ishlarni bajarish uchun eng mos keladigan
109

---

kishilarni qanday qilib izlab topish kerak (kadrlarr.i ilmiy tanlash); qanday 
psixologik sharoitda har bir xodimdan eng yaxshi natijalar kutish mumkin; 
bu masalalar ular tomonidan qanday ishlab chiqilgan, turli ishlarga boigan 
qobiliyatlami aniqlash uchun testlar qanday tuzib chiqilgan. Myunstenberg 
«psixotexnika» asoschisi b o iib , bu 50-yillarda «amaliy psixologiya* deb 
atalgan edi.
XX asrning o 'ttiz in c h i yillari boshlaridan e ’tib o ran personalni 
boshqarishning zamonaviy bosqichi boshlandi, u insonning ishlab chiqarishdagi 
xulq-atvorini o'rganishni, davlat tomonidan personal bilan ishlash sohasini 
boshqarishni nazarda tutar edi. Insoniy munosabatlar nazariyasining eng yorqin 
namoyandalariga