Toshkent davlat iqtisodiyot universiteti abdurahmonov q. X., Xolmominov sh. R

* Persona] tarkibining doimiy boiishi. 
Personalning qo‘nimsizligi, 
ayni paytda, ishning yaxshi yoiga qo'yilmaganligi sababi va oqibatidir. Shunga 
qaramasdan, uning tarkibida almashtirishlar b o iib turishi muqarrardir. 
Odamlaming yoshi, kasallik, iste’foga chiqish, vafot etish ijtimoiy tuzilma 
tarkibini o ‘zgartirishga sabab boiadi. Ayrim xizmatchilar o‘z funksiyalarini 
bajarish layoqatini yo‘qotadi, boshqalar esa o‘z zimmasiga ancha mas’uliyatli 
vazifalarni olishga layoqatsiz bo‘lib qoladi. Shunday qilib, boshqa tamoyillarga 
o ‘xshab personalning qo'nimsizlik tamoyili ham o‘z me’yoriga egadir.
■ Tashabbuskorlik. 
Biz tashabbuskorlik deb rejani vujudga keitirish va 
uni amalga oshirish imkoniyatini ataymiz. Taklif va uni amalga oshirish 
erkinligi ham tashabbuskorlik kategoriyasiga taalluqlidir.
* Personalni birlashtirish. 
Personalni b o iib yubormaslik kerak. Bizga 
dushman bo‘lgan kuchlami zaiflashtirish uchun ulami b o iib yuborish oqilona 
ishdir, lekin korxonadagi o‘z kuchimizni b o iib tashlashimiz katta xatodir.
K lassik m e n e jm e n t b o sh q a ru v a m a liy o tig a ish la b c h iq a rish
demokratiyasiga doir muhim asosni kiritdi. Bu, awalo, «korxona personali* 
kategoriyasida o‘z ifodasini topdi. U barcha yollanma xodimlar uchun ularning 
xizmat pog‘onasi darajasidagi ahvolidan qat’i nazar, allaqanday yagona 
maqomni belgilab beradi.
107

---

Shuni ta’kidlash muhimki, klassik menejmentning tashkiliy qarorlari faqat 
mehnat faoliyatini kuchaytirishga emas, balki samarasiz faoiiyatni qisqartirishga, 
nooqilona mehnat usullarini barham toptirishga yo‘naltirilgan edi. Personalning 
mehnat va dam olish rejimlariga doir zarur qarorlar qabul qilmasdan turib 
mehnat jarayonining qat’iylashtirilishi, tashqi nazorat va ishlab chiqarish tartibini 
buzganlik uchun qattiq jazolash shaklidagi ma’muriy tazyiqning kuchaytirilishi 
personalning qo‘nimsizligini keskin ko‘paytirishga imkon beradi, bu esa mehnatni 
jadallashtirishdan olingan samarani yo'qqa chiqardi.
Oqilona boshqarish, birinchi navbatda, tashkilotni tartibga solish, uning 
faoliyatida uzoq muddatli barqarorlik va qat’iylikka erishish imkonini beradi. 
Bunda shaxsiy tashabbus, o ‘z-o‘zini boshqarish elementlarini kuchaytirish, 
innovatsion faollik hali boshqarishni takom illashtirishning qadriyatli 
yo‘nalishi sifatida qarab chiqilmagan edi.
Birinchi jahon urushi davrida Amerika Q o‘shma Shtatlarida ishlab 
chiqarishni tashkil etishning yangi tizimi vujudga kelgan b o iib , u ommaviy- 
potok usulini tatbiq etishga asoslangan va o‘z tashkilotchisi