Toshkent davlat agrar universiteti

Lizing xizmatlarini xaridorga olib borish

• 
  Iste’molchilarni xizmatlardan xabardor qilish;
  
• 
  Xizmat afzalliklarini mijozlarga yetkazish;
  
• 
  Loyihalarni tezkor amalga oshirish;
  
• 
  Xizmatlar sifatlili-gini ta’minlash.
  

Lizing xizmatlariga talablarni ishlab chiqish

• 
  Lizing ob’ekti;
  
• 
  Lizingda xatarlar;
  
• 
  Lizing xizmati narxi;
  
• 
  Qo‘shimcha xizmatlar;
  
• 
  Sifatli va to‘liq xizmat ko‘rsatish.
  

Lizing xizmatlari bozori


1.1.4-rasm. Lizing xizmatlari marketingi majmui.¹⁵

Lizing kompaniyasining marketing muhitini o‘rganish.

Marketing muhiti kompaniyaning muayyan bozorni egallash bo‘yicha imkoniyatlarini shakllantiradigan va belgilab beradigan omillar majmui tarzida qaraladi va o‘z navbatida, ichki va tashqi muhitga bo‘linadi. Ichki muhit ko‘proq kompaniyaning tashkiliy tuzilmasi hamda uning xodimlarini tayyorlash tizimiga bog‘liqdir. Tashqi muhit mikro va makromuhitga bo‘linadi. Mikromuhit quyidagi elementlardan tashkil topadi: xizmatlarning iste’molchilari, yetkazib beruvchilar (ishlab chiqaruvchilar), raqobatchilar, moliviy tuzilmalar (banklar, investitsiya kompaniyalari), lizing kompaniyaga real yoki potensial qiziqayotgan hamda uning qo‘yilgan maqsadga erisha olish qobiliyatiga ta’sir ko‘rsatadigan muloqot auditoriyalari.

Kompaniya mikromuhit elementlariga bevosita boshqaruv ta’sirini ko‘rsata olmaydi, lekin bilvosita ta’sir ko‘rsatishiga qodir. Masalan, lizing kompaniya iste’molchilarga nisbatan ma’lum bir marketing strategiyasini amalga oshiradi, talabni o‘rganadi, shakllantiradi va qondiradi. Yetkazib beruvchilarni esa tanlaydi, ularga buyurtmalar beradi, moliyaviy munosabatlarga kirishadi. Lizing kompaniya o‘zining narx siyosati, sifati, nufuzi va bozorda ishtiroki bilan raqobatchilarga ta’sir ko‘rsatishi mumkin. Muloqotdagi auditoriyaga xizmatlarning sifati va turlari, ularning talabga mosligi, hududiy yaqinligi va shu kabilar bilan ta’sir ko‘rsatadi.

Makromuhitga kelsak, u amalda kompaniya tomonidan hech qanday ta’sirga duchor bo‘lmaydi. Kompaniya makromuhitdagi o‘zgarishlarga moslashishga va o‘z marketing faoliyatini shu o‘zgarishlarga muvofiq holda olib borishga majbur. Makromuhit elementlariga, odatda, ijtimoiy-siyosiy vaziyat, bozor kon’yunkturasi, qonunchilik barqarorligi, ilmiy‑texnika taraqqiyoti, moliyalashtirish manbalari va hokazolar kiradi.

O‘tkazilgan tadqiqotlar tashqi muhit lizing kompaniyalariga uch taraflama ta’sirda bo‘lishini ko‘rsatadi:

• 
  davlat va tarmoqlarning boshqaruv organlari tomonidan (sertifikatlash, standartlashtirish, qonunchilik, soliqqa tortish);
  
• 
  lizingning ta’minoti tizimlari tomonidan (investitsiyalar, ta’lim, ilmiy‑tadqiqot va tajriba‑konstruktorlik ishlari, asbob‑uskunalarni tanlash imkoniyatlari va hokazo);
  
• 
  iste’molchilar tomonidan (talab, ehtiyoj, sifat).