Тошдту «Иқтисодиёт назарияси»

Инвестицияларнинг ўзгарувчанлигини белгилаб
берувчи омиллар

• 
  инвестицион товарлар (асосий капитал)нинг ноаниқ хизмат муддатига эга бґлиши;
  
• 
  инновациялар, техника ва технологиялар соҳасидаги анча катта кашфиётлар доимий пайдо бўлиб турмаслиги;
  
• 
  иқтисодиёт циклли ривожланиш тамойилига эга бўлиши;
  
• 
  тадбиркорлар оладиган фойда доимий барқарор эмаслиги;
  
• 
  рўй бериши мумкин бўлган фавқулотта ҳолатлар (сиёсий вазият, давлат иқтисодий сиёсатидаги ўзгаришлар ва ҳ.к.).
  

Соф миллий маҳсулот (даромад) ҳажмидаги ўзгаришнинг ялпи сарфларнинг алоҳида турлари, шу жумладан инвестициялардаги ўзгаришларга нисбати – мультипликатор самараси дейилади.


Мультипликатор самараси =

Инвестицияларнинг 5 млрд. сўмга кўпайиши соф миллий маҳсулотнинг 20 млрд. сўм миқдорга ўсишига олиб келса мультипликатор самараси 4 га (20:5) тенг бґўлади.

СММдаги ўзгариш

=

Мультипликатор

х

Инвестициялардаги щзгаришлар

ёки 20=4 х 5


Мультипликатор самарасига таъсир қилувчи омиллар:

• 
  истеъмолчилик сарфларидаги ўзгариш;
  
• 
  давлат харидидаги ўзгариш;
  
• 
  соф экспорт ҳажмидаги ўзгариш.
  

Мультипликатор самарасининг мазмунини изоҳловчи ҳолатлар

• 
  Иқтисодиётда бир субъект томонидан қилинган сарфлар бошқаси учун даромад шаклини олади;
  
• 
  Даромаддаги ҳар қанда ўзгариш истеъмол ва жамҚармада ҳам худди шунда йўналишда ўзгариш бўлишига олиб келади.