Tijorat banklari aktivlari va passivlarini boshqarish bu pul mablag’larini

 
 
 
 
 
4.1-jadval 
AT “Sanoatqurilishbank” aktivlari va majburiyatlarining muddatiga ko’ra 
tarkibi, 2018 yilning 31 dekabr holatiga ko’ra 
(foizda) 
№ 
Aktivlar 
Summasi, mlrd. so’m 
1 
Muddatsiz aktivlar 
11,1 
2 
1 kundan 30 kungacha 
4,9 
3 
31 kundan 180 kungacha 
10,7 
4 
181 kundan 365 kungacha 
18,3 
5 
365 kundar ortiq muddatdagi
55,0 
Aktivlar - jami 
100,0 
№ 
Majburiyatlar 
Summasi, mlrd. so’m 
1 
Muddatsiz majburiyatlar 
12,0 
2 
1 kundan 30 kungacha 
1,2 
3 
31 kundan 180 kungacha 
5,4 
4 
181 kundan 365 kungacha 
3,7 
5 
365 kundar ortiq muddatdagi
77,7 
Majburiyatlar - jami 
100,0 

---

45 
1-jadval ma’lumotlaridan ko’rinadiki, AT ―Sanoatqurilishbank‖da aktivlar 
va majburityalarning muddatlari o’rtasida nomutanosibliklar mavjud. Masalan, 181 
kundan 365 kungacha muddatdagi majburiyatlarning jami majburiyatlardagi 
sadlmog’i atigi 3,7 foizni tashki etgani holda, ushbu muddatdagi aktivlar jami 
aktivlarning 18,3 foizini tashkil etgan. Shuningdek, boshqa muddatlardagi aktivlar 
va majburiyatlarning muddatlari o’rtasidagi nomutanosiblikni kuzatish mumkin. 
majburiyatlar tashkil etgan. Bu esa, Agrobankda transformatsiya riskining sezilarli 
darajada chuqurlashganligini ko’rsatadi.
2. Tijorat banklari tomonidan berilgan kreditlar bo’yicha muddati o’tgan 
qarzdorlik miqdorining katta ekanligi. 
Kreditlar bo’yicha muddati o’tgan qarzdorlik muammosining chuqurlashib 
ketishi ushbu masalani O’zbekiston Respublikasi Prezidentining 2017 yil 12 
sentyabrdagi PQ-3270-sonli ―Respublika bank tizimini yanada rivojlantirish va 
barqarorligini oshirishga oid chora-tadbirlar to’g’risida‖gi qarorida aks etishiga 
sabab bo’ldi. 
Mazkur Qarorda tijorat banklari tomonidan berilgan va 2017 yilning 
yakuniga kelib muddati tugaydigan 7220 mlrd. so’m miqdoridagi kreditni 
qaytarish grafigiga qat’iy rioya qilgan holda qaytarishni ta’minlash va 2017 yilda 
290 mlrd. so’m miqdoridagi, 2018 yilda esa, 460,4 mlrd. so’m miqdoridagi 
muddati o’tgan kreditlarni undirish talabi qo’yilgan. 
3. 
O’zbekiston Respublikasi Markaziy bankining ochiq bozor 
operatsiyalarining mavjud emasligi. 
Taraqqiy 
etgan 
mamlakatlarda 
Markaziy 
bankning 
ochiq 
bozor 
operatsiyalari tijorat banklarida yuzaga kelgan balanslashmagan likvidlilik 
muammosini hal qilishda muhim o’rin tutadi. 
Markaziy banklar banklardagi balanslashmagan likvidlilik muammosini hal 
qilish maqsadida teskari REPO operatsiyalaridan faol foydalanadilar. 
O’zbekiston Respublikasi Markaziy bankining ochiq bozor operatsiyalari 
mavjud emas. Buning sababi shundaki, respublikamiz Markaziy banki o’zining 

---

46 
ochiq bozor operatsiyalarining ob’ektlari sifatida faqat Hukumatning qimmatli 
qog’ozlarini tan oladi. Hukumatning qimmatli qog’ozlari esa, Davlat byudjeti 
profitsit bilan bajarilayotganligi sababli, 2013 yil 1 yanvardan boshlab emissiya 
qilinmayapti.
4. Respublika Markaziy bankining diskont va lombard kreditlari mavjud 
emas. Bu esa, Markaziy bankka qayta moliyalash siyosati orqali bank tizimining 
likvidliligiga ta’sir etish imkonini bermaydi.