Texnologiya ta’limi praktikumi fanidan o’quv uslubiy majmua

Biriktirish sullari. Ulash, yog’och detallarini uzaytirish uchun ularning toreslari bir-biriga biriktiriladi, ya’ni ikki yog’ochning toreslari tekislanib birbiriga jipslashtiriladi va uchinchi yog’ochni ularning ustiga qo’yib mahkamlanadi. Yuk ta’sir etmaydigan dtallar, masalan, plintuslar, portret ramkalarningning uchlari 45 gradus burchak ostida kesib birlashtiriladi.

Ko’ndalang kesuvchi kuch ta’sir etadigan detallarning uchi yarim qalinlikda to’g’ri kesilib, birining ustiga ikkinchisini qo’yib ulanadi va yog’och mixlar bilan maxkamlanadi. Yanada mustahkamroq bo’lishi uchun yog’ochlar uchi qalinligining yarmisicha qiya teksilik bo’ylab to’g’ri kesib biriktiriladi.
Juda puxta ulanishi zarur bo’lgan detallarda qiya birikmaning uzunligi ulanayotgan detallarning qalinligida kamida sakkiz marta katta bo’lishi lozim.
14–mavzu. Detallarni mix, burama mix, yog’och mixlar bilan biriktirish (2 soat)


Ishdan maqsad: Detallarni biriktirishda sifat talabi. Sifatsizlik turlari va ularni bartaraf qilish. Mix va burama mix,yog’och mixlarni biriktirishda mehnat havfsizligi qoidalari.
ISHNING NAZARIY QISMI:
Usqo’yma qilib va o’yib ulash usullari. Detallar turumlar yordamida mustahkamroq ulanadi. Hozirgi vaqtda ponasimon yoki tishli turum bilan ulash keng tarqalgan. Detallar bu usulda ulanganda yelimlanadigan yarim toreslarning maydoni katta bo’ladi, ular puxta ulanadi, yog’ochdan tejamli foydalaniladi. Detallar ham eni, ham qalinligi bo’yicha ponasimon ulanish mumkin.
Cho’zuvchi kuch ta’sir etadigan detallar «qaldirg’och quyruq» shaklidagi ochiq turum bilan ulanadi, lekin bu usulda ulashda pastdan tayanch qo’yish kerak. Detallarni ularning yarim qalinligi bo’yicha «qaldirg’och quyruq» shaklidagi turum bilan ulanganda pastdan tayanch qo’yilmaydi. «Qaldirg’och quyruq» shaklidagi turumni qo’lda ham, stanokda ham yasash mumkin.

Burchak ostida ulash (bog’lash). Detallarni burchak ostida ulash ularning uchlarini bir-biriga taqab, ustma-ust qo’yib to’g’ri va 45 gradus burchaklar ostida qiya yasalgan turumlar vositasida bajariladi. Turumli birikma uya yoki o’yiqdan iborat bo’ladi. uya yoki o’yiq turum zich kiradigan qilib yasalishi kerak. Shuningdek, turum ortiqcha qalin bo’lmasligi lozim, aks holda uni uyaga yoki o’yiqqa kiritishda brus yorilib ketishi mumkin.

Buyumning puxtaligi detallarning pishiq ulanishiga, birikmaning pishiqligiga esa o’z navbatida detallarning, ayniqsa, birikma elementlarining aniq ishlanishiga bog’liq. Shuning uchun detallarni to’g’ri va aniq rejalash katta ahamiyatga ega. Rejalash asboblari tuzuk bo’lishi va ishga yaxshi tayyorlanishi, rejalashda uchi o’tkir ochilganligi qalamdan foydalanish, randalanganda detallarning chizig’i, goniya va reysmusdan foydalanib rejalash kerak.
Detallarni birbiriga biriktirish

Bog’lash usullari

• 
  A) Dastabid bog’lash,
  
• 
  B) Ochiq bir tirnoqli,
  
• 
  V) Yopiq bir tirnoqli,
  
• 
  G) Ochiq turumli,
  
• 
  D) Iliq tirumli,
  
• 
  E) Yassi turumli,
  
• 
  J) Quymali,
  
• 
  Z) Porsi dastabel birikmalari bilan tanishish.
  

13-rasm Burchakli, tirnoqli uchma-uch biriktirish usullari.

Burchakli yashiksimon tirnoqli biriktirish ishlarini bajarish.

Yashiksimon ko`p tirnoqli maxfiy va yarim maxfiy birikmalar. Tirnoq andazalari va ko`p chiziqli xatkashdan foydalanish usullari. Ko`p tirnoqli o`zgaruvchan andazalardan foydalanish usuli. Birikmaga mos yog`och tanlashni o`rganish.






Ko`p tirnoqli birikmalar, sandiq bog`lash, yashik simon ko`p tirnoqli maxfiy va yarim maxfiy birikmalar yordamida buyum tayyorlash.