Ishlab chiqarishdagi jarayonlarni optimallashtirishdan olinadigan samaradorlik. Ishlab chiqarishni optimallashtirish soyasining o’zi tushunarliroq bo’lishi uchun avvalo uning moddiy sohasini qisqacha tavsiyalash maqsadga muvofiq bo’ladi. Faraz qilaylik korxona bir nechta o’n xildagi maxsulot ishlab chiqaradi (nimalardir omborxonaga ishlab chiqariladi nimalardir konkret buyurtma bo’yicha).
Har bir yakuniy buyum tegishli yarim fabrikalardan sotib oladigan materiallar va buyurtmalardan tayyorlanib, ishlab chiqarish jarayonida o’zlarining qayta ishonish mashrutlarini o’tadilar. O’z navbatida buyumning tarkibini tashkil etuvchi yarim fabrikatlar ham ma’lum bir texnalogik operatsiyalar yordamida tayyorlanadilar. Operatsiyalar stanoklar yoki odamlar tomonidam amalga oshirilib bunda maxsus asbob uskunalardan foydalaniladi ularning soni esa zavodda o’nlab yuzlab donani tashkil etishi mumkin. Undan tashqari, har bir turdagi buyumni ishlab chiqarishda, ushbu jarayonni qanday tartibda yo’lga qo’yilishi, mumkinmi yoki mumkin emasligi uskunaning ishlash rejimi hodimlarning smena almashuvi tamirlash ishlari qachon o’tkazilishi kerakligi (nixoyatda ko’p shartlar) to’g’risida maxsus qoidalar va cheklashlar mavjud. Ana shularning barchasi birgalikda ishlab chiqarish tizimini tashkil etadi.
Har bir ishlab chiqarish qandaydir bir yo’l bilan boshqariladi shu bilan bir qatorda hech qanday avtomatlashtirishsiz yoki “tirsakli”, avtomatlashgan tarzda – misol uchun rejalashtiruvchilar ishlab chiqarish rejalarini Excel da shakillantiradilar.
Korxonada ishlab chiqarishga materiallar berishni hamda undan ishlab chiqarilgan tayyor maxsulotlarni ro’yxatga oluvchi xisob kitob tizimlari mavjud bo’lishi mumkin. Bunday xisob kitob xech qanday gap so’zsiz nixoyatda muxim, u bevosita tarzda iqtisodiy samara keltirmaydi. Avtomatlashtirishning keyingi bosqichi jarayonlar bo’yicha xisob kitobni yo’lga qo’yish (odatda, sex ichida) va jarayonlarning “qo’lda” bajarish rejasini tuzib chiqishdir (yoki hajmiy relarashtirish deb ataluvchi rejalashtirishga imkoniyat yaratuvchi avtomatlashtirish vositalaridan foydalanilgan tarzda-ishlab chiqarishni va unda mos keladigan sotib olishlar (xom ashyo va yarim fabrikatlar) hajmini birgalikda rejalashtirish, (odatda bu MKP turidagi tizimlarda bajariladi) – bu yana xam ko’proq mexnat talab qiladi ammo qandaydir samara beradi chunki tajribali rejalashtiruvchilar rejalarining tuzilishi)