Tema: Viruslardiń tiykarǵı qásiyetleri, virus saqlawshı material menen islew qaǵıydaları hám qawipsizlik texnikası

Shınıǵıwdı material menen támiyinlew
9 -11 kúnlik tawıq ha’mileleri; B1-shtammdagi nyukasl keselliginin' virusı ; Nyu- Djersi shtammdaǵi kepterlerdin' sheshek gúl virusı ; ovoskoplar; 24-36 sm shamasindaǵı emallang’an hám doka salfetka tósalgan kyuvetalar; probirkalar ushın shtativ; ha’mileni fiksatsiyalawshi shtativ; spirtli hám gazlı gorelkalar; rezinadan tayarlanǵan paxta tamponlar, yod qosılǵan spirt; qaǵazǵa qorshap jaylastırılǵan hám sterillangan paxtashalar, rezina tıǵını bar probirkalar ; Petri keseshesı ; 2-5 ml pipetkalar; steril instrumentler menen birgelikte sterilizator (1 ml shprislar, anatomik pinsetlar, teshgichlar, infeksiya ushın iyneler, kóz ushın isletiletuǵın qayshılar ); fiziologiyalıq eritpe; dezinfeksiyalawshi eritpe; tawıqtin' 5% eritrotsitleri; tamshı GAR ushın ayna yamasa keramikadan tayarlanǵan plitka; doka júz japg’ishlar; 10 x10 Cm shama daǵı qara qaǵazlar ; meditsina leykoplastri; tawıq ha’milesi hám juqtırıw usılları kórsetilgen sızılma.

Tekseriw ushın sorawlar

1. Virusologiyada tawıq ha’mileleri ne ushın isletiledi?
2. Rawajlanıp atırǵan tawıq ha’milesinin' dúzilisi qanday?
3. Tawıq ha’milelerine virustı juqtırıw usılların sóylep beriń.
4. Tawıq ha’milesinda viruslardı qanday indikatsiyalash usılın bilesiz?
5. Tawıq ha’milesinen virus saqlawshı materialdı qaysı usılda alıwdı bilesiz?
6. Viruslardin’ gemagglyutinatsiyalaw ózgesheligi hám olardı isletiliwi hám de gemagglyutinatsiyalaw mexanizmi haqqında sóylep beriń.
Stilistik kórsetpe
Sol tema maydanınan eki shınıǵıw ótkeriw maqsetke muwapıq bolıp, shınıǵıw arasındaǵı waqıt bir neshe kundi quraydı. Sebebi studentler bul waqıt ishinde virus juqtırılǵan ha’milelerdi ashıp kóriwge miyassar boladı.
Juqtırıw ushın nyukasl keselliginiń B1 shtamminan paydalanılsa, maksimal titrdagi virus inkubatsiyanin' 5-kúninde toplanadı hám ha’mile o'lmeydi.
Virus saqlawshı material retinde 10 ml muǵdarda allantois suyıqlıǵı sorip alınıwı múmkin. Bul suyıqlıq tınıq hám azmaz sarı reńde. Suyıqlıq quramındaǵı virus GAR nátiyjesinde eritrotsitlerden payda etedi. Virus vaksina bolǵanı ushın onı zoo-támiynattan yamasa qusshılıq xojalıqlarınan alıw múmkin. Hár qanday jaǵdayda da onı tawıq ha’mileleride passaj etiledi; shınıǵıwda 10-3, 10-4 suyultirilg’anlari, 105-106 HYUM50 muǵdardag’ilari isletiledi.
Juqtırıw usılın XAP úyreniw ushın kepterlerdin' sheshek gúl virusı, N'yu-Djersi shtamminan paydalanıladı ol kóbeyiwi nátiyjesinde ha’mileni ólimge alıp kelmesden, XAP aq 2-3 mm diametr degi sheshek gúllerin payda etedi.
Virusdiń 10 -2, 10 -4 ChXB muǵdarda suyultirilg’ani ha’milege juqtırilsa kórsetiw ushın jaqsı nátiyje alınıp bólek sheshek gúlshelerin saylap úlkenligi hám formasın baqlaw múmkin.
Usınıs etilgen virus, vaksina ushın isletilip qusdin' sheshek gúl keselliginen spetsifik profilaktika qılıw ushın keń qollanıladı.
Shınıǵıw ushın ovoskop ornında elektr lampası ornatıladı faner qaqpaq bolsa shetke jıljıtıp qóyıladı. Qaqpaq bóleginde máyekten azmaz kishi shama daǵı tesik ornatiladi. Bunday ovoskoplar ornında mikroskopdin' jaritgishdan da paydalansa boladı.
Ovoskopda qaraw qarańǵılastırılg’an xanada alıp barılıp bólme áyneklerine qara perde ornatıladı.
Studentlerdin' jumıs jayı tómendegishe ornatiladi. Hár bir student aldına emallang’an kyuveta qóyılıp jáne onın' astina 3-4 qabatlı dezinfeksiyalawshi eritpe shimdirilg’an salfetka tóseledi. Kyuveta ishine ha’mile ushın shtativ hám oǵan jaqınlaw orinǵa spirt lampa qoyıladı. Oń tárepte yod qosılǵan spirt quyilg’an bankacha, onin’ ishine sterillang’an ásbaplar jaylastırıladı.
Isletiwden aldın bankadan shıǵarılǵan ásbaplar jalında jandiriladi hám isletilip bolg’annan son’, astı bankashaga jaylastırıladı.
Studentler doka juz japqishta islep, juz japqish hár bir gruppa isletgennen keyin juwılıp sterillenedi. Máyek poshag'inda tesik ashıw ushın tat baspaytuǵın polattan jasalǵan diametri 0, 4-0, 5 sm uzınlıǵı 9 -10 sm tesgishten paydalanıladı. Eger teshgish bolmasa máyek poshag'ina inyeksiya ushın isletiletuǵın rezina tıǵınshaga kiritilgen № 18-20 iyne menen tesiw de múmkin.
Bunday iyneler isletilgen spirt salınǵan bankashaǵa batırıladı. Mayek poshog'inda tesik ashıw ushın ótkir ushlı kóz ushın isletiletuǵın qayshılardan paydalanılsa da boladı.
Máyek poshag'indagi tesikti jabıw ushın parafin tayaqshalardan paydalanıw qolay : parafindi qandayda bir ıdısda eritgennen, 10 ml probirkalarǵa quyıladı.
Probirkanı vertikal jaǵdayda parafin qatqansha tutıp turıladı. Keyininen probirkanı ústki bólegine shekem ıssı suwǵa batırıladı hám qaǵaz ústine parafin tayaqchasin demde silkitiledi. Payda bolǵan tayaqsha máyek poshog'indaǵi tesikti jabıwda uzaq múddetke shekem paydalanıladı.
Jalın ústinde turǵan tayaqsha máyek poshag'indagi tesikti jabıw ushın isletiledi. Máyek ústinde tamshı formasidaǵı demde qatqan parafin qaladı.