Tema: Viruslardiń tiykarǵı qásiyetleri, virus saqlawshı material menen islew qaǵıydaları hám qawipsizlik texnikası

Tapsırma
1. Tájiriybe degi laboratoriya haywanların barlıq usıllar menen fiksatsiya qılıw hám virustı juqtırıw usıllardı úyreniw.
2. Aq tıshqanlardı terisinin’ ishine ektromeliya virusın hám qoyanlarǵa ospavaksina virusın juqtırıw.
3. virus juqtırılǵan haywanlarda keselliknin' simptomın anıqlaw.
4. Patologoanatomik ózgerislerdi kóriw hám virus saqlawshı material alıw ushın virus juqtırılǵan haywanlardı jarıp kóriw.
5. Miyadan tamǵa tayarlaw.
Qadaǵalaw ushın sorawlar
1. Laboratoriya haywanlarinin' túrleri hám olardı virusologiya laboratoriyalarında isletiwden maqset ne?
2. Laboratoriya haywanlarına tájiriybe ushın kóp qollanılatuǵın juqtırıw usıllarınan qaysıların bilesiz?
3. Laboratoriya haywanlarinin' organizminde viruslardı kóbeyiw belgileri qanday boladı?
4. Biologiyalıq tájiriybeni oń bolıwı jáne onın' diagnoz qoyıw daǵı áhmiyeti neden ibarat?
5. “Ko'r” passaj ne?
6. Jarıp kórip virus saqlawshı materialdı alıwda, organdı tańlap alınıwı nege tiykarlanǵan?
9. TEMA: Virusologiya ámeliyatında tawıq hámilelerinin' qollanıwı, virus juqtırıw usılları
XX-asrdin' 30 -jıllarınan baslap, tawıq ha’milesi tiri sistema retinde virusologiya ámeliyatında qollanila baslandı. Tawıq ha’milesi viruslardı laboratoriya sharayatında ósiriwde zárúrli áhmiyet kásip etip, virusologiya, páninin' aldında turǵan kópshilik wazıypalardı sheshiwde tabıs qazandı. Tawıq ha’milelerinin' laboratoriya haywanlarına salıstırǵanda qatar abzallıq tárepleri bar. Tawıq ha’milelerin sırtqı ortalıqtaǵı bakteriyalardin' juǵıwınan qabıqliq hám qabıqliq astı qabıǵın isenimli qorǵaw bolip turadı. Ha’milenin’ zárúrli jetiskenliklerinen biri onin’ keń spektrdegi viruslarǵa joqarı seziwsheńligı bolıp bul qorǵaw mexanizminin' tolıǵınsha rawajlanbaǵanlıǵı bolıp tabıladı. Tawıq ha’mileleri qusshılıq fabrikaları hám inkubatoriylarnin' kópligi sebepli tabılıwı ańsat bolǵan ob'ekt bolıp tabıladı. Bulardan tısqarı tawıq ha’mileleri qolaylı bolıp kútimdi, azıqlandiriwi talap etpeydi hám virus juǵıwı nátiyjesinde oǵan juwap retinde antitelo payda etpeydi. Biraq tiriligin steril ekenligine tolıqlig’ınsha kepillik berip bolmaydı, soday-aq, ha’mileler ozınin' quramında viruslardı hám patogen agentlerden (tawıqlardin' juqpalı bronxit virusın, nyukasl keselligin, gripp, leykoz, xlamidiyalar hám mikoplazmalardi) saqlawı múmkin. Bul keselliklerde viruslardin’ bar bolıwı tekseriw nátiyjelerin nadurıs kórsetiwi múmkin. Virusologiyada laboratoriya haywanlarınan qaysı maqsette paydalanǵan bolsaq tawıq ha’milesinende tap sonday maqsette paydalanamız. Bular tómendegiler:
-biologiyalıq tájiriybe qoyıw sebepli patmaterial quramındaǵı aktiv virustı ushıratıwda ;
-virustı birinshi ma’rte ajıratıp alıwda ;
-

21- Súwret. 10 kúnilik tawıq homilasining sxematik kesimi.
1-hák qabıq ; 2-qabıqloq astı qobigi; 3-xorionallantois qabıq ; 4-allantois basshı ; 5-sarı qalta ; 6 -belok ; 7-hawa kamerası ; 8-homilaning denesi; 9 -amnion boslig'i.
Ayırım sút emizuvchilarda, qusda, kesellik shaqırıwshı viruslardı tawıq ha’milelerde ósiriw hám ajıratıp alıw júdá qolaylıǵı;
- Laboratoriyada viruslardı saqlap turıwda ;
-viruslardı titrlawda;
-laboratoriya tekseriwlerinde virustı toplaw hám vaksina tayarlawda ;
-neytrallaw reaksiyasında test-ob'ekt retinde.
virus saqlawshı materialdı tawıq ha’milasine juqtırıwda onin’ aldına tómendegi talaplar qóyıladı ;
hámileler juqpalı kesellikler ushramaytug’in xojalıqlardan alınıwı, máyektin' sırtqı hák qabıǵı pigmentlanmagan, taza (juwıw múmkin emes) bolıwı kerek. Ha’milenin’ jası tańlaǵan juqtırıw usılına sáykes keliwi zárúr.