Tema: Básekilesiwshi firma hám tarmaqtıń uzaq múddetli aralıqtaǵı teńsalmaqlıǵı hám tarmaq usınısı

Paydanı maksimallastırıwdıń matematik jolı

2. 
   Monopol shárayatda baha belgilew hám monopol hákimyat kórsetkish
   

Monopol bazarda baha shekli dáramatdan joqarı boladı .


(1)


(2)


, bul teńlemeni shekli dáramat teńlemesine qoyamiz:


(3)





Monopol baha:

Monopol bazarda baha shekli qárejetden joqarı belgilenedi Usı parıq yáni paydanı maksimallastıratuǵın baha menen shekli qárejet ortasındaǵı parıq monopol hákimyatdi ólshew usılı bolıw múmkin. Monopol hákimyatdi tap usı usılda anıqlawdı 1934-jılda ekonomist alım Abba Lerner tárepinen usınıs qılınǵanı ushın, bul kórsetkish Lerner monopol kórsetkishi degen atdı alǵan

E – monopol hákimyatdıń Lerner indeksi
MC – shekli qárejet
E_P^D – talaptıń baha boyınsha elastikligi

Talap qansha elastik bolmasa, sónsheli monopol hákimyat joqarı boladı. Talap elastikligi tómen bolıwı, ulıwma dáramatdı kemeytirip jiberedi.

3. 
   Monopol hákimyat hám jámiyet abadanshılıǵı
   

Monopol hákimyatda baha ósedi, óndiris kólemi kemeyedi, nátiyjede bul firmanıń dáramatınıń ósiwine hám tutınıwshılar turmıs dárejesiniń páseyiwine alıp keliwi múmkin.
3-súwretde konkurenciyalı bazardaǵı óndiriwshiler hám monopol óndiriwshiniń shekli shıǵını birdey.
B toshkada MR=MC ge teńlesedi hám usı toshkada óndiris kólemi Q_m ǵa, al baha P_m ǵa teń. Bul jerde MR, AR tek monopolistǵa tiyisli sızıqlar aljastırıp almań.
P_m bahada satıp alǵan xaridarlar tutınıw artıqshasınıń málim bólegin joǵaltadı hám bul joǵaltıw P_eP_mAC tuwrı tórtmúyesh maydanına teń. P_e bahada satıp alıwdı qálegen bıraq, P_m bahada satıp alalmaǵan xaridarlarda tutınıw artıqshasınıń bir bólegin joǵaltadı hám bul joǵaltıw AEC úshmúyesh maydanına teń.