Tema: Básekilesiwshi firma hám tarmaqtıń uzaq múddetli aralıqtaǵı teńsalmaqlıǵı hám tarmaq usınısı

5-súwret. Básekilesiwshi firmanıń uzaq múddetli aralıqtaǵı teńsalmaqlıǵı, tarmaq teńsalmaqlıǵı (E teńsalmaqlıq toshka)

Tarmaqtıń tipik firmasınıń óndiris kólemi Q₀ ǵa teń. Teńsalmaqlıq jaǵdayda tipik firmanıń ekonomikalıq paydası nolǵe teń. Bazar bahası P₀ teńsalmaqlıq baha sıpatında tarmaq boyınsha ornatıldı.

6-súwret. Tipik firanıń uzaq múddetli teńsalmaqlıǵı (a)
Uzaq múddetli aralıqta tarmaq teńsalmaqlıǵınıń ózgeriwi (b)

Bul jerde jeke firmalardıń qısqa múddetli usınıs sızıqlarınıń jıyındısı ulıwma bazar usınıs sızıǵı S₀ di beredi. Bazar usınıs sızıǵı S₀ menen bazar talab sızıǵı D₀ tarmaq bazarınıń teńsalmaqlıq bahasın anıqlaydı. Bul bahaǵa hár bir firma maslasadı hám P₀=LMC ni támiyinleytuǵın hám maksimal payda beretuǵın óndiris kólemin ornatadı.

Aytaylıq, tutınıwshılar didi ózgeriwi menen tarmaq ónimine bolǵan talap ósdi hám talap sızıǵı D₀ jaǵdaydan D₁ jaǵdayǵa ózgeredi. Nátiyjede jańa teńsalmaqlıq baha P₁ ornatıladı. Jańa teńsalmaqlıq baha firmanıń ónimge bolǵan talap sızıǵı MR₀ jaǵdaydan MR₁ jaǵdayǵa siljiydi.
Jańa teńsalmaqlı bahada firma nolden parıqlı, musbat ekonomikalıq payda ala baslaydı hám ol paydanı maksimallastırıw ushın óndiris kólemin Q₀ den Q₁ ǵa asıradı. Nátiyjede tarmaq boyınsha óndiris de Q₀’ dan Q₁’ ǵa asadı. Tarmaqǵa jańadan firmalar kirip kele baslaydı. Bul bazar usınısın S₀ jaǵdaydan S₁ jaǵdayǵa ótip, jańa teńsalmaqlıq baha P₁ di aldıńǵı dárejesi P₀ ge teń bolǵanǵa shekem dawam ettiredi.
Nátiyjede tarmaq ortasha firmasınıń optimal óndiris kólemi Q₀ ge teń bolıp, onıń ekonomikalıq paydası jáne nolge teń boladı hám tarmaqǵa jańa firmalardıń kirip keliwi toqtaydı. Tarmaq óndiris kóleminiń Q₀’ den Q₂’ ge ósiwi tarmaqta dana jańa firma payda bolǵanın bildiredi.

3.