Tarmoqlararo sohalarni boshqarish

Boshqarish organlari klassifikatsiyasi


Reja:

1. Iqtisodiyot sohasini boshqarish

2. Davlat statistikasi

3. Tabiatni muhofaza qilish

4. Davlat mulkini boshqarish

Iqtisodiyot mamlakat taraqqiyotining asosi hisoblanadi. Respublikamiz mustaqilikka erishgan dastlabi kunlardanoq o`zining bozor munosabatlariga asoslangan taraqqiyot yo`lini tanlab oldi. O`zbekiston Respublikasi Prezidentining 2002 yil 24 dekabrda qabul qilingan farmoni<sup>1</sup>ga ko`ra iqtisodiyotga bozor mexanizmi va uslublarini joriy qilishni davom ettirish, jamiyat hayotining barcha tomonlarini erkinlashtirish talablariga muvofiq iqtisodiyot va statistika organlarining tashkiliy tuzilmasini takomillashtirish maqsadida O`zbekiston Respublikasi Makroiqtisodiyot va statistika vazirliga tugatilib, uning negizida O`zbekiston Respublikasi Iqtisodiyot vazirligi va O`zbekiston Respublikasi Davlat statistika qo`mitasi tashkil qilindi hamda mamlakatni rivojlantirishning uzoq muddatli strategiyasi hamda kompleks dasturlarini ishlab chiqish va amalga oshirish, quyidagi g`oyat muhim vazifalarni hal etishga qaratilgan chuqur o`ylangan va mutanosib ijtimoiy-iqtisodiy siyosatni o`tkazish O`zbekiston Respublikasi Iqtisodiyot vazirligi zimmasiga yuklandi.

Iqtisodiyot vazirligi quyidagi muhim vazifalarni hal etishga qaratilgan davlat boshqaruvi organi hisoblanadi:

makroiqtisodiy barqarorlikni, iqtisodiyotni mutanosib va dinamik rivojlantirishni ta'minlash;

ko`p ukladli va samarali faoliyat ko`rsatuvchi iqtisodiyotni shakllantirish, xususiy mulkchilikning yetakchi rolini ta'minlash, bozor infratuzilmasini rivojlantirish;

boy tabiiy va mineral - xom ashyo resurslaridan, yaratilgan ishlab chiqarish va ilmiy-texnik potensialdan samarali va oqilona foydalanishga yo`naltirilgan aniq maqsadli tarkibiy siyosatni amalga oshirish, eksport imkoniyatini rivojlantirish va mamlakat iqtisodiyotini jahon iqtisodiy tizimiga keng integratsiyalashni ta'minlash;

yangi ish o`rinlari yaratish, mehnat resurslarini ish bilan oqilona ta'minlash muammolarini hal etish, aholini aniq tarzda ijtimoiy muhofaza qilishni kuchaytirish, aholi turmush darajasining barqaror, izchil o`sishini, ijtimoiy infratuzilmaning rivojlanishini ta'minlash;

mamlakat mintaqalari iqtisodiyotining mutanosib va kompleks rivojlanishini, ishlab chiqarish kuchlarining maqbul va samarali rivojlanishini hamda respublika hududlari bo`yicha joylashtirilishini ta'minlash.

Iqtisodiyot vazirligi o`ziga yuklangan vazifalarni mamlakatni ijtimoiy-iqtisodiy rivojlantirishning qisqa va o`rta muddatli prognozlarini ishlab chiqish va amalga oshirishni ta'minlash hamda O`zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining Umumiqtisodiyot kompleksiga kiruvchi vazirliklar va idoralar faoliyatini muvofiqlashtirish yo`li bilan ro`yobga chiqaradi.

Quyidagilar Iqtisodiyot vazirligining asosiy vazifalari hisoblanadi:

jamiyatni rivojlantirish va demokratik qayta o`zgartirishlar maqsadi va ustuvorliklaridan kelib chiqqan holda iqtisodiyotni yanada erkinlashtirish va isloh qilishning, iqtisodiyotni boshqarishning bozor metodlari va mexanizmlarini joriy etishning puxta o`ylangan strategiyasi ishlab chiqilishini tashkil etish;

asosiy makroiqtisodiy ko`rsatkichlarni, respublikaning, mintaqalarning iqtisodiy va ijtimoiy rivojlanishi darajasini kompleks ravishda izchil tahlil qilish, iqtisodiy va ijtimoiy jarayonlarning rivojlanish tendensiyalarini o`rganish, iqtisodiyotdagi mavjud nomutanosibliklarni aniqlash va ularni bartaraf etish yo`llarini asoslash;

iqtisodiyotni rivojlantirishning ko`p variantli senariylarini, mamlakatni ijtimoiy-iqtisodiy rivojlantirishning mintaqalar, tarmoqlar va iqtisodiyot sektorlari bo`yicha qisqa va o`rta muddatli prognozlari va dasturlarini ishlab chiqish;

muhim qiymat, moddiy va mehnat balanslarini ishlab chiqishni tashkil etish;

asosiy makroiqtisodiy ko`rsatkichlarning pul-kredit agregatlari, davlat budjeti parametrlari, tashqi savdo, to`lov balanslari va tarmoqlararo balanslar bilan o`zaro bog`liqligini ta'minlovchi ta'sirchan mexanizmni shakllantirish;

budjet-soliq, pul-kredit, valuta va monopoliyaga qarshi siyosatning umumiy yo`nalishlari, tabiiy monopoliyalar mahsulotlari, tovarlari va xizmatlariga narxlar va tariflarni tartibga solish mexanizmini takomillashtirish, to`lov, moliya va moddiy balanslarni shakllantirish va ularning amalga oshirilishini nazorat qilish bo`yicha takliflar tayyorlashda qatnashish;

demografik prognozlarni, aholini aniq tarzda ijtimoiy muhofaza qilish, ichki iste'mol bozorini to`ldirish, odamlar farovonligini oshirish, ijtimoiy infratuzilmani rivojlantirish dasturlarini ishlab chiqish;

iqtisodiyotni tarkibiy qayta o`zgartirishlarning o`rta muddatli prognozlarini, tarmoqlarni rivojlantirish, zamonaviylashtirish va texnologiya bilan qayta jihozlash, ishlab chiqarishlarni mahalliylashtirish, ilg`or, resurslarni tejaydigan texnologiyalarni joriy etish dasturlarini ishlab chiqish;

tarkibiy siyosat maqsadlariga erishishni, mintaqalarni kompleks rivojlantirishni ta'minlovchi qisqa va o`rta muddatli investitsiya dasturlarini ishlab chiqish bo`yicha ishlarni muvofiqlashtirish;

ijtimoiy-iqtisodiy rivojlantirishning maqbul sur'atlari va nisbatlarini, mineral va xom ashyo resurslaridan oqilona foydalanishni, O`zbekiston iqtisodiyotini barqaror rivojlantirishni ta'minlovchi zamonaviy ishlab chiqarish infratuzilmasini, telekommunikatsiyalar vositalarini rivojlantirish;

eksport potensialini rivojlantirishni rag`batlantirish, tashqi savdo va to`lov balanslarini maqbullashtirish bo`yicha takliflar ishlab chiqish, tovarlar (ishlar, xizmatlar) eksporti prognozlarini tayyorlash, respublikani jahon iqtisodiy tizimiga integratsiyalash strategiyasini ishlab chiqishda qatnashish;

respublika uchun muhim ahamiyatga ega bo`lgan investitsiya dasturlarini amalga oshirishga xalqaro moliya tuzilmalari, xorijiy moliya va sug`urta tashkilotlari hamda donor mamlakatlarni ishtirok etishga faol jalb etish maqsadida ular bilan hamkorlik ishlarini muvofiqlashtirish.

Iqtisodiyot vazirligiga Vazir rahbarlik qiladi. Vazirni lavozimga tayinlash va lavozimdan ozod qilish O`zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasiga muvofiq amalga oshiriladi.

Iqtisodiyot vazirining bir nafar birinchi o`rinbosari va Bosh boshqarmalar boshliqlari hisoblanadigan uch nafar o`rinbosari bo`ladi. Vazirning birinchi o`rinbosari maqomiga ko`ra Vazirga, Vazir o`rinbosarlari Bosh boshqarmalar boshliqlari Vazirning birinchi o`rinbosarlariga tenglashtiriladi.

Iqtisodiyot vazirligi o`z huzuridagi:

Samarali iqtisodiy siyosat markazi;

Iqtisodiy nochor korxonalar ishlari qo`mitasi;

Tovar bozorlari kon'yunkturasini o`rganish hamda investitsiya loyihalari va dasturlarini ekspertizadan o`tkazish respublika markazi;

Vazirlik ma'muriy binosidan foydalanish boshqarmasi;

"O`zbekiston iqtisodiy axborotnomasi" jurnali tahririyati faoliyatiga rahbarlik qiladi.

Qoraqalpog`iston Respublikasi Iqtisodiyot vazirligi, viloyatlar va Toshkent shahar Iqtisodiyot bosh boshqarmalari, shuningdek respublika shaharlari va tumanlaridagi iqtisodiyot bo`limlari tegishli ravishda Qoraqalpog`iston Respublikasi Vazirlar Kengashiga, viloyatlar, shaharlar va tumanlar hokimliklariga hamda O`zbekiston Respublikasi Iqtisodiyot vazirligiga qarashli bo`ladi.

Ularning faoliyatiga bevosita rahbarlik qilish va muvofiqlashtirishni O`zbekiston Respublikasi Iqtisodiyot vazirligi amalga oshiradi.

Iqtisodiyot vazirligida 9 kishidan iborat Hay'at tuziladi, uning shaxsiy tarkibi O`zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi tomonidan tasdiqlanadi. Hay'at o`zining muntazam o`tkazib turiladigan majlislarida mamlakatni, tarmoqlarni va hududlarni ijtimoiy-iqtisodiy rivojlantirishning muhim muammolarini, prognozlash metodologiyasini va uni tashkil etishni yaxshilash, kadrlarni tanlash va joy-joyiga qo`yish masalalarini ko`rib chiqadi. Hay'at qarorlari Iqtisodiyot vaziri buyruqlari bilan hayotga tatbiq etiladi.