T. C. Ankara üNİversitesi sosyal biLİmler enstiTÜSÜ ÇAĞDAŞ TÜrk lehçeleri ve edebiyatlari anabiLİm dali irak türkmen tüRKÇESİnde kalip sözler noor ghazi elaiS

Tarih:
Ad-Soyad ve İmza

Ön Söz

Irak Türk toplumu, bugünkü yaygın adlandırma ile Irak Türkmenleri, Türk dünyasının çoğu gibi tarihten günümüze kadar ulusal kimliğini ortaya koymak ve korumak için büyük acılar yaşamış ve hâlen de yaşamakta olan bir Türk toplumudur. Irak’ta Türkmen varlığı inkâr edilmiş ve Türkmenler her türlü zulme, baskıya, katliamlara karşı durarak Türk kimliklerini korumak için her bedeli canlarıyla, kanlarıyla ödemişlerdir. Ama Irak Türkmenlerinin en derin acıları, Irak Türk aydınlarının ifade ettikleri gibi sosyal, siyasal ve uluslararası arenada yalnız olmalarıdır. Maalesef Irak Türkleri ve Irak Türkmen Türkçesi günümüz Türkiye'sinde yeterince tanınmamaktadır. 2000’lerden itibaren Türkiye'nin üniversitelerinde, çoğunluğu Irak Türk’ü lisansüstü öğrenciler tarafından hazırlanan tezlerin sayısı artsa da yapılan çalışmaların bölgedeki Türkmenlerin zengin dilini, edebiyatını ve folklorunu yeterince yansıttıkları söylenemez.
Bu çalışmada, şimdiye kadar yapılan tezlerde ele alınmamış ve Irak Türkmen literatüründe de son derece sınırlı bir şekilde değinilmiş olan kalıp sözler üzerinde durulmuş; dil, edebiyat ve günlük hayatın her noktasında karşımıza çıkabilen kalıp sözlerin, Irak Türkmen Türkçesindeki örneklerinin ve kullanımlarının tespit ve analiz edilmesi amaçlanmıştır. Araştırma sürecinde, elde edilen verileri desteklemek amacıyla toplanan nitel bulgulara büyük oranda yer verilmiştir. Irak Türkmenlerinin kalıp sözleri üzerine çıkan sonuçlar ayrıntılı şekilde ele alınmaya çalışılmıştır.
Tez, Kuramsal Çerçeve, konuyla ilgili temel kavramlar, izlenen metod ve konuyla ilgili daha önce Türkiye’de yapılmış çalışmaların ele alındığı bir Giriş’in ardından gelen 3 Bölümden oluşmaktadır. 1. Bölümde “Irak’ta Türkmen Varlığı” 2. Bölümde “Irak Türkmen Türkçesinde Kalıp Sözlerin Anlam Bakımından ve Kültürel Bakımdan İncelenmesi” Üçüncü bölümde ise “Irak Türkmen Türkçesinde Yapı Bakımından Kalıp Sözlerin İncelenmesi” ele alınmıştır.
Bu araştırmanın ortaya çıkmasında ve tamamlanmasında emeği geçen herkese teşekkür etmeyi borç bilirim. Lisansüstü eğitimimde birikimlerinden yararlandığım Ankara Üniversitesi Çağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatı Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. F. Sema Barutcu Özönder, (Hazar ötesi) Türkmen Türkçesi uzmanı hocalarım Doç. Dr. Berdi Sarıyev ve Prof. Dr. Melek Erdem’e şükranlarımı sunarım. Lisansüstü eğitimimde beni destekleyen, cesaretlendiren, azmimi kuvvetlendiren ve her daim bilgi ve birikimlerinden yararlandığım danışmanım Doç. Dr. G. Selcan Sağlık ŞAHİN’e çok teşekkür ederim. Çalışmalarım süresince bana her konuda yardımcı olan, özellikle literatür araştırmasında yardımını esirgemeyen Öğr. Gör. Dr. Önder Saatçi’ye şükranlarımı sunarım. Araştırmalarıma yürekten verdikleri destekten ötürü, her zaman maddî-manevî yanımda hissettiğim, çalışma azmim ve gayretimin kaynağı olan sevgili ve saygı değer annem Khlood İsmail, babam Gazi İlyas ve kardeşlerime sonsuz teşekkürlerimi sunarım.
Bu çalışmanın öncellikle Irak Türkmenlerine ve ardından tüm Türk dünyasına küçük de olsa bir katkıda bulunmasını diler, konuyla ilgili tüm öğrenci ve öğretmenlere faydalı olması temennisiyle sevgi ve saygılarımı sunarım.