Suyuqliklarning to'yingan bug' bosimi mundarija kirish I bob. Adabiyotlar sharhi

Xulosa
Klapeyron-mendeleyev tenglamasi — berilgan t massali gazning holatini tavsiflaydigan bosim r, hajm Kva temperatura Torasidagi bogʻlanishni ifodalovchi holat tenglamasi: pV=BT, bunda V — berilgan gaz massasi uchun oʻzgarmas kattalik. Bu tenglamani 1834 yilda B. Klapeyron topgan. Tenglamalardagi V ning bir molga toʻgʻri keladigan qiymatini R bilan belgilansa, bir mol uchun pV—RT tenglama hosil boʻladi. Buni 1875 yilda D. I. Mendeleyev topgan. Shu sababli u K. — Klapeyron-mendeleyev tenglamasi deb ataladi
Klapeyron-klauzius tenglamasi — 1-tur fazaviy oʻtish (bugʻlanish, sublimatsiya, erish va \.k.) holatidagi toza moddaning bosimi r bilan mutlaq temperatura 7~si orasidagi bogʻlanishni ifodalaydigan differensial tenglama. K. — Klapeyron-klauzius tenglamasi 1-tur fazaviy oʻtishning egri chizigʻini aniqlab beradi. Tenglamani B. Klapeyron ishlab chiqqan (1834) va R. Klauzius asoslab bergan va takomillashtirgan (1850). Tenglama faqat toza moddalargagina emas, balki eritmalarga va ularning ayrim komponentlariga ham tatbiq etiladi.
Krioskopiya (krio... va yun. skopeo — qarayapman, kuzatayapman) — fizik-kimyoviy analiz usullaridan biri. Eritilgan moddaning mol. m.ni aniqlash usuli. Sof erituvchining muzlash temperaturasiga nisbatan eritma muzlash temperaturasining pasayishini oʻlchash
Ebulioskopiya (lot. qaynayman va ...skopiya) — eritma qaynash trasining koʻtarilishini toza erituvchi qaynash trasiga qiyoslab oʻlchashga asoslangan fizikkimyoviy tekshirish usuli. E. krioskopiya kabi erigan moddaning mol. m.ni oʻlchashda qoʻllanadi. E. usulini F. Raul 1882— 88 yillarda taklif etgan. Raul qonuniga muvofiq, erituvchining toʻyingan bugʻ bosimi uchramaydigan modda eritmasi ustidagi konsentratsiyaga proporsional ravishda kamayadi. Moddalarning mol. m.ni E. usuli boʻyicha anikdashda toza erituvchining qaynash temperaturasi oʻlchanadi. Keyin toza erituvchidan maʼlum miqdorda tortib olinadi va unga tekshirilayotgan moddadan aniq oʻlchab qoʻshiladi, hosil boʻlgan eritmaning qaynash trasini oʻsha termometr (yoki termopara) yordamida oʻlchanadi.