Sotsial geografiya jumaxanov Sh., Toshpo’latov A

SOTSIAL VA MADANIY GEOGRAFIYA
 Darslik
 
 
195 
Yana bir guruh olimlar ushbu jarayonni Avstraliya materigidan sharqqa 
tomon xaraktlanuvchi okean oqimlari va havo massalarining aloqadorligi bilan 
tushitirib, Tinch okeanining sovuq suv oqimlari sharqqa ya’ni Avstraliya 
qirg’oqlari tomon harakatlanish tezligi ortishi natijasida harorati ortadi bu o’z 
navbatida yog’in olib keluvchi bulutlarning hosil bo’lishi va yog’ingarchilikning 
ko’payishiga olib keladi deb baholamoqda. Avstraliyaning Brizben shahridagi 
Brizben daryosining daryosining suvi yog’ingarchilik miqdorining ortishi 
mamlakat tarxida keyingi 100 yilda kuzatilmagan suv toshqinlari keltirib chiqardi. 
Suv toshqinlari natijasida mamlakat iqtisodiyoti 6 mlrd. Dollor miqdorda zarar 
ko’rdi. Brazilyaning Riodo-Janeyro shahrida suv toshqinlari natijasida 600 dan 
ortiq insonlar o’limiga sababchi bo’ldi. 
Qirg’izistonlik olimlarning ma’lumotlariga ko’ra, ushbu tog’li davlatning 
iqtisodiyoti tabiiy va texnogen jarayonlar (sel hodisalari, zilzilalar, o’prilish va 
surilish, qor ko’chkilari) ta’sirida mamlakat iqtisodiyoti 1991-2000-yillar 
davomida 218,5 mln AQSh dollori miqdorida zarar ko’rgan, ya’ni yiliga 24 mln 
AQSh dollorini tashkil etgan. Ushbu yillrada Qirg’izistonda byudjet defitsiti 95 
mln AQSh dollorini tashkil etgani holda, buning 25 foizi tabiiy va texnogen ofatlar 
hissasiga to’g’ri kelgan. 
 
Markaziy Osiyo mintaqasining transchegaraviy ekologik muammolarini 
yechimiga bahishlangan respublikamiz poytaxti Toshkent shahrida 2010-yilning 
16-17-noyabr kunlari
“O’rta Osiyoning transchegaraviy ekologik muammolari:
ularni hal etishda xalqaro huquq mexanizmlarini qo’llash”
mavzusidagi xalqaro 
Konferensiya tashkil etildi. Konferensiya ishida Toshkent ekologik deklaratsiyasi 
qabul qilindi. Konferensiya ishida 60 dan ortiq xalqaro tashkilotlar va moliya 
institutlari, 36 ta xorijiy mamlakatlardan vakillar hamda BMT, OBSE, Butunjahon 
banki, Butunjahon Sog’liqni saqlash tashkiloti, yovvoyi tabiatni muhofoza qilish 
Butunjahon fondi, Xalqaro tabiatni muhofoza qilish qo’mitasi, xorijiy 
mamlakatlarning O’zbekistondagi 32 ta elchixonasidan vakillar, jahonning yirik 
tabiatni muhofoza qilish bo’yicha ITI larining olimlari ishtirok etishdi. 

---