Sotsial geografiya jumaxanov Sh., Toshpo’latov A

SOTSIAL VA MADANIY GEOGRAFIYA
 Darslik
 
 
203 
kuzatilmoqda. Yer yuzasining tegishli qismida 2 milliard kishidan ortiq aholi 
istiqomat qiladi. 
1994-yilda BMT cho‘llashishga qarshi kurashish to‘g‘risidagi Xalqaro 
konvensiyani qabul qildi. 1995-yildan boshlab har yili 17-iyunda Butunjahon 
cho‘llashish va qurg‘oqchilikka qarshi kurashish kuni nishonlanadi. 2010–2020-
yillar oralig‘i BMT tomonidan “Cho‘llar va cho‘llashishga qarshi kurashishga 
bag‘ishlangan o‘n yillik” deb e’lon qilingan. 
O‘rmonsizlanish muammosi.
Insoniyat butun tarixi davomida o‘rmonlarni 
kesib borib, ularning maydoni qisqarishiga sababchi bo‘lgan. Bu holat ko‘p 
hududlar, shu jumladan, Markaziy Osiyoning tabiiy sharoitini sezilarli tarzda 
o‘zgartirib yubordi. Ammo keskin ravishda o‘rmonsizlanish jarayoni oxirgi 100 yil 
davomida ro‘y bermoqda. Ayniqsa ekvatorial mintaqadagi o‘rmonlar hamda 
qurg‘oqchil iqlimli tog‘li hududlardagi o‘rmonlar maydonining qisqarishi 
geografik qobiqdagi tabiiy muvozanat uchun jiddiy xavf solmoqda. Bu muammoga 
qarshi kurashishning asosiy yo‘llari o‘rmonlar kesilishini cheklash hamda ularni 
sun’iy ravishda ko‘paytirish bilan bog‘liqdir. Bu borada jahon bo‘yicha ijobiy 
misollar bor. Masalan, Buyuk Britaniyada oxirgi 50–60 yilda o‘rmonlarning 
maydoni 3 barobar ko‘paygan. Yaponiyada o‘rmonlarning kesilishi qat’iy 
cheklanganligi tufayli haligacha mamlakat hududining 2/3 qismi o‘rmon 
landshaftlari bilan band. Birlashgan Arab Amirliklarida oxirgi yillarning o‘zida bir 
necha million daraxt ko‘chatlari cho‘llarga ekib yuborilgan. O‘zbekistonda ham 
yaqin yillarga mo‘ljallangan Orol dengizining qurigan tubini o‘rmonlashtirish 
ishlarining keng qamrovli rejalari tuzilgan va bosqichma-bosqich amalga 
oshirilmoqda. 
Chuchuk suv tanqisligi muammosi
. Insoniyatning chuchuk suvga bo‘lgan 
ehtiyojini qondiradigan asosiy manba daryolar bo‘lib, ularning katta qismi aholi 
ancha siyrak yashaydigan sovuq va ekvatorial iqlimli hududlar bo‘ylab oqadi. 

---