Siyosatshunoslik

Sotsial-demokratiya. 
Bu mafkura XIX asming oxirida ne- 
mis mutafakkirlari va jamoat arboblari K. Kautskiy va E. Bem- 
shteyn tomonidan asoslab berilgan. Unga ko‘ra yangi jamiyatga 
sinfiy kurash yoki inqilobiy yo‘l bilan emas, balki tinch, evolyu- 
tsion yo‘l bilan buijua jamiyatini asta-sekin isloh qilish orqali 
o ‘tiladi.
1 
Izoh\
 XDS-XSS—Germaniyadagi xristian-demokratik va xristian-sotsialistik paiti-
yalar ittifoqi.
2 Izoh\
Etatizm — (etat - davlat) jamiyatning iqtisodiy va siyosiy hayotida davlat
rolining kuchayishini ko‘rsatish uchun asosan G ‘arb adabiyotida keng qo'llanilgan
termin. Qarang: Фалсафа: крмусий лугат. — Т., 2004. — В. 467.
244

---

Sotsial-demokratlar bu maqsadlarini amalga oshirishni davlat­
ning jamiyat iqtisodiy hayotiga faol aralasbishini, daromadlami 
yo‘qsillar foydasiga qayta taqsimlash, iqtisodiyotning davlat sektorini 
va ko‘plab davlat ijtimoiy dasturlarini rivojlantirish bilan bogMaydilar.
Jahonda sotsial-demokratiya mafkurasi negizida turli-tuman 
«sotsializm modellari» shakllandi. Bular ichida shved va german 
modeli eng katta obro‘ qozondi. Germaniya va Shvetsiyada 
sotsial-demokratik partiyalar boshqaruvi davrida hayotning yuqori 
darajasi va sifatiga erishildi. Ammo bu mamlakatlar iqtisodiyo- 
tida XX asming 80-yillarida davlat monopoliyasi va byurokra- 
tizm bilan bog‘liq salbiy jarayonlar kuchaydi. Natijada, hoki­
miyat konservatorlar qo‘liga o ‘tdi. XX asming 90-yillari oxirla- 
riga kelibgina sotsial-demokratlar saylovlarda g‘alaba qozonib, 
konservatorlardan hokimiyatni yana qaytarib oldilar. Shunday 
qilib, sotsial-demokratiya ijtimoiy islohotlami amalga oshirish 
yo'li bilan jamiyatni rivojlantirishni va xalq farovonligiga eri- 
shishni ko'zda tutadi.