Siyosatshunoslik

Birinchi bosqich 
Prezident I. A. Karimov belgilab bergan 
besh tamoyil va uning talqini bilan bog‘liq. Lekin islohotlar 
jarayonida ilgari surilgan «Iqtisodiy islohotlar hech qachon siyosat 
ortida qolmasligi kerak, u biror mafkuraga bo‘ysundirilishi 
mumkin emas», degan tamoyil sovet mafkurasidan bezgan, 
umuman «mafkura» so‘zidan hadiksirab qolgan fuqarolar 
tafakkurida mafkurani hayotimizdan umuman chiqarib yuborish
246

---

lozim, degan noto‘g‘ri xulosalami ham shakllantirdi. Bu bosqich 
taxminan 1991—1993-yillami o‘z ichiga oladi.
0 ‘zbekistonda amalga oshirilayotgan iqtisodiy-siyosiy islo- 
hotlar, ayniqsa, yangi siyosiy tizimni yaratish, demokratik ins- 
titutlami shakllantirish muammolari mafkuraga, xususan, mil- 
liy mafkuraga e’tibor berishni taqozo eta boshladi. Natijada, 
mafkura muammosini yangicha talqin etishda yangi bosqich 
boshlandi. Ya’ni ikkinchi bosqich 1993—1999-yillami o‘z ichiga 
oladi. Bu yillarda mafkura har qanday davlat siyosatining, jamiyat 
hayotining ajralmas qismi, g‘oyaviy tayanchi ekanligi to‘g‘risidagi 
flkr-mulohazalar mamlakatimiz ziyolilari tomonidan turli OAV 
orqali jamoatchilik e’tiboriga havola qilindi.
Uchinchi bosqich Prezident I. A. Karimovning 2000-yil 6- 
aprelda mamlakatimiz ziyolilari bilan Oqsaroy qarorgohida 
o‘tkazgan uchrashuvidan boshlandi desak, xato bo‘lmas. Chunki 
bu uchrashuvda milliy mafkuraning negizi - milliy g‘oya mu- 
ammosi o'rtaga tashlandi. Milliy g‘oya milliy mafkuraning 
umumlashgan ifodasi sifatida vatanparvarlik, milliy g‘urur va 
milliy sha’n kabi tarkibiy qismlami o ‘z ichiga oladi.
Milliy mafkura o‘z mohiyatiga ko‘ra, xalqimizning asosiy 
maqsad-muddaolarini ifodalaydigan, uning o‘tmishi va kelaja- 
gini bir-biri bilan bog‘laydigan, asriy orzu-istaklami amalga 
oshirishga xizmat qiladigan g‘oyalar tizimidir. Ushbu mafkura 
0 ‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi, milliy va umuminso- 
niy qadriyatlar, demokratiya tamoyillariga asoslanadi. Masa- 
lan, mafkura tushunchasini Prezident Islom Karimov shunday 
ta ’riflaydi: «Odamlaming ming yillar davomida shakllangan 
dunyoqarashi va mentalitetiga (xalqning ruhiyatiga) asoslangan, 
ayni vaqtda shu xalq, shu millatning kelajagini ko‘zlagan va 
uning dunyodagi o‘mini aniq-ravshan belgilab berishga xizmat 
qiladigan, kechagi va ertangi kun o'rtasida ko‘prik bo‘lishga 
qodir g‘oyani men jamiyat mafkurasi deb bilaman»1.
Milliy mafkuramiz 0 ‘zbekiston davlati, millati uzoq ming 
yillik tarixga ega ekanligini, uning jahon sivilizatsiyasiga qo‘shgan 
buyuk hissasini, o‘tmishini aniq manbalar asosida ifodalovchi