Sine ira et studio

H6 (2) – PLINIUS Epistulae 3.16 (1-5) > EP. 3.16 (p.72, rr. 11 - 17); A. Arria verzwijgt de dood van hun zoon voor haar doodzieke man (3)

… quin immo^211, quotiens cubiculum eius^212 intraret, vivere filium atque etiam commodiorem esse simulabat^213, ac persaepe interroganti^214, quid ageret^215 puer, respondebat: ‘Bene quievit,^216 libenter cibum sumpsit.’ Deinde, 15 cum ^217 diu cohibitae lacrimae vincerent prorumperentque, egrediebatur^218; tunc se dolori dabat^219; satiata siccis oculis,^220 composito vultu redibat, tamquam^221 orbitatem foris reliquisset.

… sterker nog, zo vaak als zij zijn slaapkamer binnenkwam, deed zij alsof hun zoon leefde en er zelfs beter aan toe was, en wanneer hij heel vaak vroeg hoe de jongen het maakte, antwoordde zij haar man: ‘Hij heeft goed geslapen, met smaak heeft hij zijn eten genomen/gegeten’. Daarna, (steeds) wanneer haar lang ingehouden tranen de overhand kregen en tevoorschijn sprongen, ging ze weg; dan gaf ze zich over aan haar verdriet; wanneer zij genoeg van haar tranen had, keerde ze terug met droge ogen (en) een kalm gelaat, alsof ze het verlies buiten had achtergelaten.

H6 (2) – PLINIUS Epistulae 3.16 (6) > EP. 3.16 (p.75, rr. 1 - 7); B. “Paete, non dolet” (1)

1 Praeclarum ^est quidem^222 illud^223 eiusdem, ferrum stringere, perfodere pectus, extrahere pugionem, porrigere marito, addere vocem immortalem ac paene divinam: ‘Paete, non dolet.^224’ Sed tamen ista facienti, ista dicenti^225, gloria et aeternitas^226 ante oculos erant; 5 quo maius est sine praemio aeternitatis, sine praemio gloriae^227, abdere lacrimas^228, operire luctum, amissoque filio matrem adhuc agere^229.

Die beroemde daad van dezelfde/haar is weliswaar schitterend, een dolk trekken, haar borst doorboren, de dolk eruit trekken, (de dolk) aan haar man overhandigen, de onsterfelijke en bijna goddelijke uitspraak/woorden toevoegen: ‘Paetus, het doet geen pijn’. Maar toch, toen ze dat deed, toen ze dat zei, was/stond (haar) eeuwige roem voor ogen; des te grootser/grootser dan dit is het zonder beloning van eeuwigheid, zonder beloning van roem, haar tranen te verbergen, haar verdriet verborgen te houden, en na het verlies van haar zoon nog de rol van moeder te spelen.