Қўшилган қиймат солиғи яхшими ёки ягона солиқ? ҚҚС ҳақида қисқача

Солиққа тортишнинг реализация ҳажмига қараб фарқланиши тадбиркорларни яна ҳақиқий товар айланмасини яшириш эҳтиёжини пайдо қилади. Сўнгги йилда (конвертациядан сўнг) анчагина очиққа чиққан «яширин иқтисодиёт» яна кўпая бошлайди.
Албатта, ҳар қандай тизимнинг тўлиқ ишлаши учун солиқчи ва солиқ тўловчиларнинг виждони, шаффофлик ва ҳалоллик шарт қилинади. Аммо бунинг учун ҳалол ва шаффоф ишловчи корхонанинг эркин бозор иқтисодиёти шароитида соғлом рақобатга чидамлилигини ҳам таъминлашга эҳтиёж сезилади. Буни таъминлаш эса, аввало, солиқ тизими зиммасидаги вазифадир.
Айтмоқчиманки, тадбиркорлардан инсоф билан ишлашни талаб қилиш учун, аввало, уларнинг эркин ишлашлари ва ҳалол рақобат қилишлари учун ҳам барча шароитлар яратилиши шарт.
Шунинг учун, шахсан мен иқтисодиётдаги барча субъектлар учун, унинг ишлаш принциплари, айланма маблағи, ишчилар сони, умуман ҳар қандай кўрсаткичларидан қатъи назар, бир хил тизимдаги солиқ тўлашлари тарафдори бўлиб қолавераман. Фақат шу орқали биз кичик корхоналарни ҳам, катта корхоналарни ҳам, ҳалол корхоналарни ҳам бир пайтда асраб қола оламиз.
Ўзгаришлар эса, якунда ўша ҳамма учун бир хил бўлган тизимга ўтиш учун ташланган қадам эканига ишонгим келади.

Солиқ сиёсати: ўзгаришлар тадбиркорларни қўллаб-қувватлашга қаратилган
30.09.2019
Президентимиз Шавкат Мирзиёевнинг шу йил 26 сентябрдаги “Ўзбекистон Республикасининг солиқ сиёсатини янада такомиллаштириш чора-тадбирлари тўғрисида”ги фармонига мувофиқ, солиқ сиёсатида айрим ўзгаришлар амалга оширилмоқда.
Фармон ва ижро
Президентимиз Шавкат Мирзиёевнинг шу йил 26 сентябрдаги “Ўзбекистон Республикасининг солиқ сиёсатини янада такомиллаштириш чора-тадбирлари тўғрисида”ги фармонига мувофиқ, солиқ сиёсатида айрим ўзгаришлар амалга оширилмоқда.
ЎзА мухбири ушбу ислоҳотлар, тадбиркорларни қўллаб-қувватлашдаги янги механизмларнинг мазмун-моҳияти ҳақида Ўзбекистон Республикаси Давлат солиқ қўмитаси раиси Беҳзод МУСАЕВ билан суҳбатлашди.
– Президентимиз фармонига биноан, 1 октябрдан қўшилган қиймат солиғи ставкаси амалдаги 20 фоиздан 15 фоизгача пасайтирилди. Ушбу ўзгаришнинг аҳамияти ҳақида сўзлаб берсангиз.
– Мутахассислар солиқ сиёсати бўйича ўз фикрларини билдирган ва қўшилган қиймат солиғи ставкаси юқори эканини таъкидлашганди. Аммо ўйлаб кўринг, Ўзбекистон Республикаси давлат бюджетига тушумнинг учдан бирини қўшилган қиймат солиғи ташкил этади. Бу мамлакат олдида турган кўплаб харажатлар учун муҳим манба ҳисобланади.
Бугун бюджет ташкилотларида 1,7 миллион аҳоли доимий иш билан банд, 3 миллиондан ортиқ пенсия ёшидаги фуқаролар бор. Давлат томонидан уларга ҳар ой маош ва нафақалар берилади. Давлат ўз олдида турган ана шундай мажбуриятларни тўла бажариши учун ўтган вақт давомида қўшилган қиймат солиғини 20 фоизда ушлаб туришга тўғри келди.
Ўтган йилги солиқ концепциясида 2019 йил 1 январдан иш ҳақи фондига бўлган солиқ юкини камайтириш кўзда тутилганди. Натижада ушбу санадан бошлаб жисмоний шахсларнинг даромад солиғи 22 фоиздан ягона 12 фоизга туширилди. Саккиз фоизлик иш ҳақидан суғурта бадали олиш умуман бекор қилинди. Бу бир қараганда, бюджетга тушумнинг сезиларли камайишига олиб келишини англатади. Шу боис мутахассислар бу ўзгаришни катта таваккал, дея баҳолаганди.
Аммо Президент Шавкат Мирзиёевнинг узоқни кўзлаб иш тутиши натижасида тадбиркорлар яратилган солиқ имтиёзларидан оқилона фойдаланиб, ўз фаолиятини янада жонлантирди. Бунинг натижасида жисмоний шахслардан олинадиган даромад солиғининг давлат бюджетига тушуми икки бараварга ортиши кузатилди. Йилнинг биринчи ярмида қўшимча 571 минг солиқ тўловчи аниқланди. Даромад солиғи давлат бюджетини шакллантирувчи учинчи солиқ тури эканини инобатга олсак, бу муҳим аҳамиятга эга экани ойдинлашади.
Айни шу натижалар қўшилган қиймат солиғи ставкасини пасайтириш қарорини қабул қилишга туртки бўлди. Биз 15 фоизлик ставкани 2020 йил 1 январдан жорий этиш таклифини илгари сургандик. Аммо давлатимиз раҳбари бу амалиётни 1 октябрдан жорий қилиш ва иқтисодиётда бизнес учун енгилликлар яратиш бўйича топшириқлар берди.
Қўшилган қиймат солиғи ставкасининг туширилиши натижасида республика миқёсида хўжалик юритувчи субъектлар ихтиёрида 10 триллион сўмдан ортиқ айланма маблағ тежаб қолинади.
–