Қўшилган қиймат солиғи яхшими ёки ягона солиқ? ҚҚС ҳақида қисқача

Содда қилиб айтганда, ҚҚС маҳсулотлар реализациясининг умумий ҳажмидан 16.66 фоизни ташкил қилади. 
ҚҚС яхшими ёки ягона солиқ?
Йиллик айланмаси 1 миллиард сўмдан ортиқ бўлган юридик шахслар учун бунақа танловнинг ўзи мавжуд бўлмаса-да, солиштириш, ўтган йилга нисбатан солиқ юки ошадими ёки йўқми, буни билиш учун ҳам бу савол ўринли.
Бу саволнинг умумий жавоби йўқ. Масалан, юқоридаги ҳолатимизда корхона «Ягона солиқ тўловчиси» бўлганида 6 миллион сўм тўларди, ҚҚСда эса, 4 миллион сўм тўлайди. Лекин бунинг акси бўладиган ҳолатлар ҳам бор. Чунки корхона хом ашёни қўшимча қиймат солиғисиз сотиб олаётган бўлиши ҳам мумкин, у ҳолда аввалгига нисбатан солиқ юки бир неча баробар ошиб кетади.
Яъни, қайси бири афзал эканини билиш учун ҳар бир корхона ўз фаолиятидан келиб чиқиши, харажатлари ва тушумларини, ҳамкорлик қиладиган бошқа корхоналарнинг қайси солиқ тўловчиси эканини ҳам эътиборга олишига тўғри келади. 
Ҳисоб-китоб натижасида агар ҚҚС тўловчиси бўлиш солиқ харажатларини камайтирадиган бўлса, ҳатто айланма 1 миллиарддан кам бўлса ҳам, ихтиёрий равишда ҚҚС тўловчисига айланиш фойдалироқ бўлади.
Соддалаштирилган ёки стандарт? Қайси бирини танлаш керак?
Солиқ концепциясининг дастлабки тақдим этилган вариантда мавжуд бўлмаган тушунча ҳам киритилди – ҚҚСнинг соддалаштирилган варианти. Агар сиз 2018 йилда 3 миллиарддан кам товар айланмасига эга бўлсангиз, бемалол, ариза билан ҚҚС тўлашнинг соддалаштирилган вариантига ўтишингиз мумкин (агар 2019 йил давомида айланмангиз бу лимитдан ошиб кетадиган бўлса, ўша ошиб кетган ойдан бошлаб, стандарт ҚҚСга ўтасиз).
Бир қараганда, бу ҳисоб-китобни ҳам ва ҳатто солиқ юкини ҳам бирмунча камайтирадиган имкониятга ўхшаб кўринади. Чунки, жадвалда кўрганингиздек, бу ерда солиқ ставкалари пастроқ, ўйланиб ўтирмасдан ўтиб кутиш мумкиндек. Лекин содда бўлманг, соддалаштирилган вариантнинг ҳам ўзига хос ноқулайликлари бор.



Бу тизимда қабул қилинган счет-фактуралар, яъни хом ашё ва хизматларни сотиб олаётганда акс этган ҚҚСлар инобатга олинмайди. Бу худди «Ягона солиқ»нинг оширилган ставкаси каби ишлайди, сиз товар айланмадан ўша белгиланган фоизда ҚҚС тўлайсиз, тамом.