Макроиқтисодий таҳлилда эконометрик моделлардан фойдаланиш

Макроиқтисодий таҳлилда эконометрик моделлардан фойдаланиш.

Режа:

• Эконометрик моделлар тўғрисида тушунча
• Статистик маълумотлар асосида тузилган тенгламалар тизими.
• Энг кичик квадрат усули
• Прогнозларнинг адекватлиги, ишончлилиги ва сифати

Эконометрик моделлар ёрдамида қуйидагиларни амалга оширилади:

• ижтимоий-иқтисодий жараёнлар ва уларнинг ўзаро боғланишининг миқдорий томонларини ўрганиш;
• бизнес-режаларни илмий асослаш ва уларнинг бажарилишини объектив баҳолаш;
• иқтисодиётда ижобий ва салбий таъсир этувчи омилларни аниқлаш ва уларнинг таъсирини миқдорий баҳолаш;
• хўжаликнинг ривожланиш тенденциялари ва пропорцияларини очиб бериш, фойдаланилмаган ички имкониятлар ва заҳираларни аниқлаш;
• илмий асосланган прогнозларни ишлаб чиқиш;
• миллий иқтисодиётнинг тармоқлари ва соҳалари асосий кўрсаткичларининг истиқболдаги ҳолатини аниқлаш ва баҳолаш;
• илғор тажрибалардан фойдаланиш ва оптимал бошқариш қарорларини қабул қилиш.

Иқтисодий жараёнларни ўрганиш алоҳида хўжалик элементлари, фактлар, ҳодиса ва ҳолатларни кузатишдан бошланади ва улар биргаликда хўжалик жараёнини, хўжалик фаолияти мазмунини у ёки бу бошқариш тизимида ифодалайди.

Статистик маълумотлар асосида тузилган тенгламалар тизими.

1). Тизимга бир-бири билан боғланмаган тенгламалар киради. Ҳар бири алоҳида ечимлар, умумий иқтисодий-математик моделнинг бир қисми бўлиб қолади;
2). Тизмга бир-бири билан боғланган статистик хусусиятга эга бўлган тенгламала киради. Масалан, ишлаб чиқарилган махсулотга ишчилар сони ва асосий фондлар ўз таъсирини кўрсатади. Ўз навбатида, ишчилар сони аҳоли сони билан ва асосий фондлар миқдори капитал кўйилмалар билан боғланган.
Бунинг натижасида эконометрик тенгламалар тизими қуйидаги кўринишда ёзилиши мумкин: Y = f (OPF, PPP) RRR = f(L); OPF = f (KK). Бу ерда Y – асосий кўрсаткич, RRR – ишчилар сони, OPF – асосий фондлар ҳажми, L – аҳоли сони, KK – капитал қўйилмалар.