Sh. T. Otaboev t. I. Iskandarov kommunal gigiena

11-rasm. «Struya-100» suv tozalash qurilmasi.



1 — tozalanadigan suvni o’tkazuvchi nasos. 2 — pag’a hosil qkluvchi kamyera va tindirgichli moslama; 3 — fil’tr; 4—5 — koagulyaciyalovchi qurilma; 6 — dozator nasos; 7 — suv bosimini hosil qiluvchi minora; 8 — vakuum iasos; 9 — lo’kidon.
1 litrida 100 mg gacha loyqasi bo’lgan va rangi 150 gradusli suvlar kontaktli tindirgichlarda tindiriladi. Hozir vodoprovod sistemasiga ulanadigan suvlarning 10 foizi shu usul bilan fil’trlanadi. Kelajakda suvni shu usul bilan tozalash ko’zda tutilmoqda.
Kontaktli tindirgichlar ishlatilganda maxsus pag’a hosil qiluvchi kamyeralar yoki hovuzlar qurishga xojat qolmaydi. Bunday tindirgichlarning hajmi odatdagidan 4—5 marotaba kichik bo’lib, mablag’ ham kam sarflanadi,
KF-5 kontaktli fil’tri uch qavatdan iborat bo’lib, suvni tez fil’trlaydi. Eng yuqori qavati (kyeramzit, agloporit, polimyer donachalari) dan iborat. Ularning katta-kichikligi 2,3—3,3 mm, o’rta qavati antracit, kyeramzit (1,25—2,3 mm) va eng past qavati 0,8—1,25 mm li kvarc qumdan iborat. Fil’trlovchi matyeriallar ustiga teshikli truba o’rnatiladi, undan koagulyantning suvli eritmasi yuborib turiladi. KF-5 fil’tri orqali soatiga 20 metrli suv qavati o’tadi.
Bulardan tashqari, KO-3 kontaktli tindirgichi mavjud. Bu tindirgach ham to’rt burchakli temir-beton rezyervuar bo’lib, uning ichiga 2—2,3 metr
qalinlikdagi fil’trlovchi matyerial solinadi. Ular pastdan yuqoriga qarab maydalashib boradi. Suvning fil’trlanishi pastdan yuqoriga yo’naladi, shu sababli ifloslar fil’trning pastki qismida qoladi.
Kontaktli fil’tr va tindirgichlar uzoq vaqt yaxshi ishlashi uchun suvning rangi 150° dan, loyqaligi esa litriga 150 mg dan oshib ketmasligi kerak.
Fil’trlovchi moslamalar suv havzalaridagi suvning sifatiga qarab tanlanadi. Bunda asosan suvning loyqaligi va rangi inobatga olinadi.
Dam olish uylari, pansionatlar, pionyer lagyerlarida ochiq suv havzalaridan foydalanishga to’g’ri kelsa, u yerga kichik hajmdagi tozalash inshootlari quriladi. Bu maqsadda «Struya» qurilmasidan foydalanish mumkin. Bunday qurilma sutkasiga 25 dan 800 m gacha suvni tozalab byeradi.
«Struya» moslamasi sutkasiga 1—2 marta yuviladi, bu 5—10 minut ichida bajariladi. Suvni fil’trlash uchun 40—60 minut vaqt sarflanadi. Suvdagi osilma moddalar 98—99,3% gacha ushlanib qoladi, rangi 83% yaxshilanadi, ichak tayoqchalari fil’trlash oqibatida 99,8—99,9% yo’qoladi.
Demak, suv havzalari suvini fil’trlash orqali Davlat standarti talabi darajasiga etkazish mumkin ekan.
Suvlar ga maxsus usullar bilan ishlov berish ham mumkin. Bu yo’l bilan suv tarkibidagi tuzlar normaga keltiriladi, ortiqcha temir, ftor elementlari chiqarib tashlanadi. SHo’r suvlar chuchuk suvga aylantiriladi.