Ш. Шоабдураҳмонов, М. Асқарова, А. ҲОжиев, И. Расулов, X. Дониёров

§. Чиқиш келишиги иш-ҳаракатнинг чиқиш нуқтасини, шунингдек, объект, манба, пайт, сабаб, қиёслаш маъноларини ифода қилади. Бу келишик -дан аффикси орқали шаклланади: Энди ухлаган эканман, биров дивандан улоқтириб юборгандай бўлди. (У. Ҳошимов.) Тиниқ сувни лойқатиб юборишдан не фой- да? (Ж. Абдуллахонов.)

Чиқиш келишиги аффикси шеваларда, ёзма ёдгорликлар, классик адабиётда, фольклор асарларида -дин, -тин, -тан, -нан шаклида ҳам учрайди:

Бу ҳикмат Русиянинг давлатиёиц,

Бўшё'дур илмнинг хосиятидии, (Фурқат.)
Газҳар ӧалчикқа тушгани билан қиммати ушалмас ва ўз ба- ҳжидин қолмас. (И. Суятон.) Ғолибсиз, мавлоно Навоий, ўй- лаганимдин ҳам зиёд экаисиз, офарин! (В. Саъдулла.)
Чиқиш кедкшкгидаги сўз мустақил сўзга тобе ҳолатда бў- лади: Мақсади аниқ киши йўлдан адашмайди. (Л. Бать.) К&мпир Азимжоннинг пешанасидан ўпиб қўйди. (С. Аҳм.)
Чиқиш келишигидаги сўз кўмакчи олиб келади. Бу вақтда келишик синтактик функция кўрсатмай, ёрдамчи сўзнинг отга бирлашиш формаси ҳисобланади. Чиқиш келишигининг кўмакчи сўз билан бирлашган форм.аси гапда пайт ҳоли вазифасини ба- эк1ради: Таомдан кейин Феруз чощиллаганча боққа кириб кет- ди. (Ҳ. Ғ.) Бизнинг ота-боболаримиз жой солиш, иморат цу- рщшдан олдин дарахт ўтқазишни одат қилишган. (Ў. Ҳошымов.) Бўщрн ишдан кейин далада кичкина кенгаш ўтказди, (С. На- еар.)

57.