Ш. А. Сайдуллаев

ЎЗБЕКИСТОН РЕСПУБЛИКАСИ АДЛИЯ ВАЗИРЛИГИ
ТОШКЕНТ ДАВЛАТ ЮРИДИК УНИВЕРСИТЕТИ

Ш.А.САЙДУЛЛАЕВ

ДАВЛАТ ВА ҲУҚУҚ
НАЗАРИЯСИ


Маърузалар матни
ТОШКЕНТ – 2020








4-МАВЗУ.
ДАВЛАТ ФУНКЦИЯЛАРИ


Мавзунинг асосий йўналишлари:
1. Давлат функциялари тушунчаси.
2. Давлат функциясининг давлат мақсади ва вазифалари билан ўзаро нисбати.
3. Давлат функцияларини турли асосларга кўра таснифлаш.
4. Давлат функцияларини амалга ошириш шакллари.
5. Давлат функцияларининг ривожланиши ва ўзгаришига таъсир этувчи омиллар.




4.1. ДАВЛАТ ФУНКЦИЯЛАРИ ТУШУНЧАСИ

Маълумки, давлат функциялари билан боғлиқ масалаларни ўрганиш унинг мазмун-моҳияти, жамиятда тутган ўрни ва ижтимоий вазифасини янада чуқурроқ англаб олишга хизмат қилади. Ҳар қандай давлатнинг моҳияти, энг аввало, унинг фаолиятида, функцияларида намоён бўлади. Давлатнинг фаолият соҳалари хилма-хил бўлганлигини ҳисобга олиб, унинг фаолияти бош йўналишларини алоҳида ажратиш зарурати келиб чиққан. Ана шу бош йўналишларда давлат моҳияти мужассам бўлади, амалга оширилади ва ривож топади ҳамда улар давлатнинг мавжуд бўлиш тарзини ифода этади.

Давлат функциялари унинг вазифалари ва моҳияти билан узвий боғлиқ бўлиб, давлатнинг моҳияти ўзгариб борган сари функциялари ҳам шунга мос равишда ўзгариб боради.


Давлат функциялари – бу давлатнинг мақсад ва вазифаларини амалга оширишга қаратилган давлат фаолиятининг асосий (бош) йўналишларидир.

Давлат ўз олдига қўйган мақсадга эришиши учун маълум бир вазифаларни ҳал қилиши лозим, бу эса, ўз навбатида, ушбу вазифаларни бажаришга қаратилган тегишли функцияларни амалга оширишни тақозо этади.

Фалсафада функция деганда бирон-бир объект хусусиятларини маълум муносабатлар тизимидаги ташқи ифодаси тушунилади. Функция – ваколат доирасидан келиб чиқувчи фаолиятдир. Чунки “функция” лотин тилидан олинган бўлиб, “фаолият” деган маънони англатади.