Say d u lla m irzayev

73 M aqsud Shayxzoda zam ondoshlari xotirasida. — Т.: 1983, 11-bet.
74 M aqsud Shayxzoda zam ondoshlari xotirasida. — Т.: 1983, 13-bet.
248

---

k o ‘rsatdi. U «Sharq haqiqati», «Qizil 0 ‘zbekiston». «YYYosh 
leninchi» gazetalari tahririyatida ishladi. Uzoq yillar davom ida 
Nizomiy nom idagi Toshkent D avlat pedagogika universitetida 
o ‘qituvchi, dotsent lavozim larida faoliyat k o ‘rsatdi. M untazam
suratda badiiy ijodiy ish bilan shug‘ullandi.
M. Shay x zoda s h e ’rlari 1929-yildan beri resp u b lik am iz 
m atbuotida k o ‘rina boshladi. Shoir o ‘z ijodining ilk davridan 
boshlab adabiyotning ijtimoiy-tarbiyaviy va estetik rolini to ‘g ‘ri 
tushundi ham d a o ‘z sh e’riyatini t o ‘lig ‘incha xalq xizm atiga 
b a g 4 ishladi.
M. Shayxzoda o ‘ziga nisbatan o ‘ta talabchan edi. Binobarin, 
u: «Shoir o ‘z yozgan asarlaridan doim o qanoatlanm aslik hissini 
tuyishi shart. Men, shaxsan, doimo biron she’rni yoki dostonni 
tugallab, bir necha kun o ‘qimay tashlab qo'yam an va keyinroq 
o ‘qib k o ‘rsam, o ‘zimda allaqanday norozilik tuyam an. Menga 
shunday tu y u lad ik i, qoMimdagi asarn i yozganim dan k o ‘ra 
d u rustroq yozish qoMimdan kelar edi»75, — deb qayd etgan 
edi. H aqiqatan M. Shayxzoda o ‘zining dastlabki she’rlaridan 
unchalik qoniqm agan. Bu t o ‘g ‘ri ham dir. C hunki shoirning 
«Ot haqida qasida», «Simvol», «Jum huriyat», «S.b.», «Q ora 
tax ta » k ab i ilk sh e ’rla rid a b ay o n ch ilik , v a ’zxonlik, q u ru q
balandparvozlik, tasvirning yuzakiligi, shuningdek, til, qofiya 
va vaznga doir qusurlar m avjud edi.
M . Shayxzoda o ‘z she’riyatini b unday n u qson lardan xoli 
qilish uchun m um toz va hozirgi zam on adab iy o tin i ch u qu r 
o ‘rgandi. N avoiy, Nizom iy, Fuzuliy, Pushkin, N ekrasov va 
boshqa ulug‘ san ’atkorlar m ahorati sirlaridan voqif b o id i. Bu 
k a tta m eh n a t tezda o ‘z m evasini b era bo sh lad i. D a rv o q e, 
M . S h a y x z o d a n in g « 0 ‘n s h e ’r» (1930) n o m li b irin c h i 
t o ‘plam ida yilt etib k o ‘ringan obrazlilik belgilari shoirning 
keyinchalik n ashr etilgan «U ndoshlarim » (1933), «U chinchi 
kitob» (1934), «Jum huriyat» (1935) kabi to ‘plam larida tobora 
yorqinroq nam oyon b o ‘la bordi.
M. Shayxzodaning 30-yillar sh e’riy atid a h a ro ra tli lirizm, 
te ra n m azm u n va falsafiy m u sh o h a d a k u chay d i. S h oir bu