SaqarTvelos ganaTlebisa da mecnierebis saministro Sida qarTlis saero universiteti ciuri nozaZe, zurab TeTruaSvili, soso nozaZe kompiuteruli qselebi interneti kompiuteruli usafrTxoeba Tbilisi

saqarTvelos ganaTlebisa da mecnierebis saministro

Sida qarTlis saero universiteti


ciuri nozaZe, zurab TeTruaSvili, soso nozaZe

kompiuteruli qselebi

interneti

kompiuteruli usafrTxoeba

Tbilisi

2007

Tanamedrove msoflioSi savaWro Tu sawarmoo urTierTobebSi Cabmulia uamravi kerZo Tu saxelmwifo subieqti. qveynebs Soris ekonomikuri urTierTobebis gaRrmavebis sul ufro mzardi moTxovnilebis dakmayofileba SeuZlebelia Sesabamisi sakomunikacio momsaxurebis gareSe.

Tanamedrove sakomunikacio saSualebebidan yvelaze popularuli samsaxuri – interneti, dReisaTvis nebismier kontinentze ara marto adamianebis piradi komunikaciis saSu-alebaa, aramed firmebis ekonomikuri urTierTobebis ganxor-cielebis swrafi da moqnili saSualebac.

wignSi ganxilulia Tanamedrove komunikaciis saSualebebis agebisa da gamoyenebis sakiTxebi. igi gankuTvnilia maTTvis, vinc gadawyvita damoukideblad Cawvdes Tanamedrove sakomunikacio saSualebebis arssa da samsaxurebs, internetis muSaobis zogad principebsa da programul uzrunvelyofas.

mkiTxvels vTxovT SeniSvnebi da mosazrebebi gamoagzavnoT misamarTze: gori 1400, saqarTvelo, cxinvalis gzatkecili 9/2, Sida qarTlis saero universiteti.

E-mail: [e-mail]

[e-mail]
redaqtori: giorgi ubiria, bar-ilanis universitetis doqtori;

teqnikuri redaqtori: ilia muradeli.
wigni ibeWdeba Sida qarTlis saero universitetis samecniero sabWos gadawyvetilebiT da amave universitetis finansuri mxardaWeriT.

ISBN 978-99940-68-68-5

Sinaarsi

ISBN 978-99940-68-68-5 3

Tavi 1. kompiuteruli qselebi, interneti 6

1.1kompiuteruli qselebis arsi da mniSvneloba. 6

1.2lokaluri da globaluri qselebi. 7

1.3internetis ganviTarebis istoria. 9

1.4internetis ZiriTadi cnebebi. 12

1.5internetis samsaxurebi. 15

1.6internetTan SeerTeba. 27

Tavi 2. informaciis miReba internetidan. 31

2.1World Wide Web _ ZiriTadi cnebebi 31

2.2Iinternet Exproler programasTan muSaoba. 34

2.3Web gverdis daTvaliereba 36

2.4brauzeris marTvis meTodebi. 38

2.5failebis miReba internetidan 42

2.6informaciis Zebna internetSi. 44

2.7Tanamedrove saZiebo mimTiTeblebis ZiriTadi problemebi. 52

2.8uaxlesi saZiebo teqnologiebi. 53

2.9efeqturi Zebnis xerxebi. 56

2.10saZiebo sistemebis gamoyenebis rekomendaciebi. 58

Tavi 3. eleqtronuli fosta. 60

3.1zogadi mimoxilva 60

3.2eleqtronul fostasTan muSaobis zogadi wesebi 61

3.3WWW-ze dafuZnebuli eleqtronuli fosta 63

3.4eleqtronuli fostis Setyobinebebis struqtura. 65

3.5safosto klientebis funqciebi da Tvisebebi. 66

3.6safosto klientebis damatebiTi funqciebi 70

3.7eleqtronuli fostis saSualebebis specialuri funqciebi. 76

3.8eleqtronuli fostis eTika 79

3.9eleqtronuli fostis usafrTxoeba. 84

Tavi 4. kompiuteruli usafrTxoeba 87

4.1kompiuteruli usafrTxoebis cneba. 87

4.2kompiuteruli virusebisagan dacvis meTodebi. 90

4.3informaciis dacva internetSi. 93

4.4informaciuli usafrTxoeba 95

4.5qseluri usafrTxoebis reJimis darRvevis ZiriTadi saxeebi 99

4.6internetis zogierTi sasargeblo gverdebi 114

Tavi 1. kompiuteruli qselebi, interneti

1. kompiuteruli qselebis arsi da mniSvneloba.

kompiuteruli qseli ori an meti kompiuteris fizikuri SeerTebiiT warmoiqmneba. saerTod, kompiuteruli qselebis Sesaqmnelad aucilebelia specialuri aparatuli (qselis mowyobilobebi) da specialuri programuli (qselis programebi) saSualebebi. ori kompiuteris umartives SeearTebas monacemebis gacvlisaTvis pirdapiri SeerTeba ewodeba. kompiuterebis pirdapiri SeerTebis Sesaqmnelad, romlebic Windows operaciul sistemaSi muSaoben, saWiro araa specialuri aparatuli da programuli saSualebebi. am SemTxvevaSi aparatul saSualebebs warmoadgenen Setana-gamotanis standartuli portebi (mimdevrobiTi an para-leluri), xolo programuli uzrunvelyofis saxiT gamo-iyeneba operaciuli sistemis standartuli saSualebebi. StartProgrammAccesories Communications Network Connections.

ganurCevlad yvela kompiuterul qselebs aqvT erTi daniSnuleba - saerTo resursebTan erToblivi SeRwevis uzrunvelyofa. Asityva resursi aq moxerxebulia radgan qselis daniSnulebis mixedviT masSi SeiZleba CavdoT esa Tu is azri. resursebi sami tipisaa: aparatuli, programuli da informaciuli. magaliTad, beWvdis mowyobiloba (printeri) - aparatuli resursia. xisti diskis (vinCesteri) tevadoba agreTve aparatuli resursia. rodesac mcire kompiuteruli qselis yvela momxmarebeli iyenebs erT saerTo printers, maSasadame isini iyeneben saerTo apa-raturul resurs. igive SeiZleba iTqvas qselze, romelsac aqvs gazrdili tevadobis xisti diski (failebis serveri), romelzec qselis yvela momxmarebeli inaxavs Tavis arqivebs da muSaobis Sedegebs.

garda aparaturuli resursebisa, kompiuteruli qselebi iZlevian programuli resursebis erToblive gamoyenebis saSualebasac. ase magaliTad, rTuli da xangrZlivi gamoTvlebis Sesasruleblad SeiZleba davu-kavSirdeT daSorebul, did kompiuters da gavagzavnoT masze gamoTvlevis davaleba, xolo gamoTvlebis damTav-rebis Semdeg amave gziT miviRoT Sedegebi.

monacemebi, romlebic inaxeba daSorebul kom-piuterze qmnian informaciul resurs. am resursebis roli naTlad Cans internetis magaliTze, romelic aRiqmeba rogorc giganturi informaciul-sacnobaro sistema.

resursebis aparatul, programul da informaciul resursebad dayofis es magaliTebi sakmaod pirobiTia. sinamdvvileSi, nebismieri tipis kompiuterul qselSi mu-Saobisas xdeba yvela tipis resursebis erToblivi gamo-yeneba. ase magaliTad, mivmarTavT ra internets cnobe-bisaTvis saRamos telegadacemebis Sesaxeb, Cven aucileblad viyenebT aparatul saSualebas, romlebSic muSaoben viRacis programebi, romlebic uzrunvelyofen moTxovnili mona-cemebis mowodebas.

2.