Saodat sadirova

57-rasm. Terilarni yog'sizlantirish uchun bolvanka (o'lchamlar santimetrlarda berilgan).
Yog'sizlantirishda o'tmas pichoqni teri yuzasiga taxminan 45°C burchak ostida ushlab, yengil va bir tekis bosib qirish lozim. Terini yulish va kesmaslik uchun pichoqning harakati vaqtida terida burmalar hosil bo'lmasligini kuzatish zarur.
Yog'sizlantirish vaqtida qo'llar sirpanmasligi va soch qoplamini yog' bilan ifloslanmasligi uchun doimo qipiqlar (yumshoq matolar)dan foydalanish zarur. Yog'sizlantirishdan so'ng teri to'qimasini yumshoq mato yoki qipiqlar bilan artish lozim. Terida yoriqlar va uzilishlar hosil bo'lsa, keying! ishlov berishlarda ularning kattalashib ketmasligi uchun tezda tikib qo'yish kerak.
Soch qoplami yog' bilan ifloslanganda, odatda quritishdan so'ng 35°C gacha qizdirilgan smolasiz daraxt turlarining qipiqlari bilan qo'lda yoki yog'sizlantiruvchi barabanlarda yog'sizlantiriladi. O'ta yog'langan soch qoplami avval benzin, so'ngra qipiq bilan ishqalanadi.
Terilarni yog'sizlantirish uchun turli xil moslamalar qo'llaniladi. O'rta va kichik o'lchamdagi naysimon shilingan terilar bolvanka, navoy va qiyiqsimon shakl beruvchi moslamalarda yog'sizlantiriladi (56-rasm). Bolvanka - yog'ochdan tayyorlangan, randalangan va jirvirlangan konus shaklidagi qayroq (57-rasm). Navoy - bolvankaning o'zi, faqat aylanuvchan bo'lib, devor yoki maxsus o'rindiqqa mahkamlangan.
178
Navoy ancha qulay hisoblanadi, chunki yog'sizlantirishda uni qo'lda ushlash yoki gavda bilan bosib turishning hojati yo'q.
Yog'sizlantirish uchun terining teri to'qimasini tashqariga qaratib, bolvanka (navoy yoki boshqa moslamajga shunday tortish kerakki, bunda u zich yotqizilib, burmalar hosil bo'lmasin. Terining dumg'aza qismini chap qo'l bilan ushlab turish yoki bir nechta mayda mixlar bilan qotirish mumkin. Butunicha shilingan mayda kemiruvchilar terilari qavariq -taxtachada уog' sizlantiriladi.
6.7. TERIGA HAYVON TANASIGA MOS KELUVCHI OLCHAMDA
SHAKL BERISH
Hay von tanasiga mos keluvchi o'lchamda teriga shakl berish dastlabki ishlovdagi muhim jarayon hisoblanadi. Terilarga shakl bermasdan quritish prelina nuqsoni olib keladi. Teriga shakl berish xomashyoni tuzlamasdan quritib konservalash va tuzlab quritib konservalashdan avval amalga oshiriladi. Naysimon yoki paypoqsimon shilingan terilar (olmaxondan tashqari) ma'lum shakldagi moslamalarda, butunicha shilingan terilarga maxsus taxtachalarda yoki romlarda shakl beriladi.
6.7.1. Teriga shakl beruvchi moslamalarning turlari
Naysimon shilingan terilarga qiyiqsimon, sanchqisimon va suriluvchi shakl beruvchi moslamalarda, paypoqsimon shilingan terilarga turli qismlardan iborat bo'linuvchan moslamalarda shakl beriladi (58-rasm). Shakl beruvchi moslamalarni tayyorlash uchun yumshoq, smolasiz yog'och turlaridan foydalanish maqsadga muvofiqdir. Moslamalarning yuzasi yaxshilab randalangan va silliqlangan bo'lishi, shuningdek, tashqi qirralari qayrilgan va sayqallangan bo'lishi zarur. Moslamalarni olif bilan qoplash tavsiya etiladi.
Qiyiqsimon shakl beruvchi moslamalar - yuza sirti silliqlab randalangan, uchiga qarab asta-sekin torayib boradigan va yon qirralari qayrilgan taxtalardan iborat. Qiyiqsimon shakl beruvchilar 6 xil o'lchamli bo'lishi mumkin. O'lchamlar moslama asosining uzunligi, qalinligi va kengligi hisobidan belgilanadi. Masalan, №1 raqamli moslamaning uzunligi 125 sm, asosining eni 17,5 sm, qalinligi 1,25 sm. Moslamaning tartib ra-qami ortishi bilan uning o'lchami kamayadi.
179