“sanoat va xizmat ko'rsatish sohalarining raqamli transforma t siyasi: tendensiyalar, boshqaruv, strategiyalar” Xalqaro ilmiy-amaliy anjuman

1-жадвал 
Рақамли маркетинг каналларининг таснифи 
 
Корхона назорати 
Истеъмолчилар назорати 
Бир томонлама 
Вебсайт 
Электрон почта 
Онлайн каталоглар 
Реклама баннерлари 
SEO (қидирув тизимини 
оптималлаштириш) 
SEA 
(қидирув 
тизими 
рекламаси) 
 
Икки томонлама 
Корхона томонидан юритиладиган 
блоглар 
Корхонанинг ўз жамоалари 
Ижтимоий тармоқлар ва 
ахборот воситалари 
 
Бир томонлама алоқа каналлари. 
Веб-сайтлар ва электрон почтани корхонанинг бир томонлама назорати онлайн 
воситалари мисоли сифатида кўрсатиш мумкин. Корхона веб-сайти бренднинг онлайн 
муҳитдаги макони сифатида таърифлаш мумкин. Электрон почта турли маркетинг 
мақсадларида, шу жумладан маълумот алмашиш, реклама қилиш, муносабатларни 
ўрнатиш ва мижозларни веб-сайтларга йўналтириш учун ишлатилиши мумкин.
Электрон почта ўз моҳиятига кўра икки томонлама алоқа канали бўлса-да, у кўпинча 
ахборот каталоглари ёки рекламаларни етказиб бериш учун бир томонлама канал 
сифатида ишлатилади. Рақамли маркетингнинг ушбу икки асосий шакли кўпинча кичик 
бизнес ва хусусий тадбиркорлик субъектларида қўлланилади. Масалан, Швециядаги 
1
Spurge, V. and Roberts, C. (2005), "Broadband technology: An appraisal of government policy and use by small and 
medium‐sized 
enterprises", 
Journal 
of 
Property 
Investment 
& 
Finance, 
Vol. 
23 
No. 
6, 
pp. 
516-524. 
https://doi.org/10.1108/14635780510626556
 

---

“SANOAT VA XIZMAT KO‘RSATISH SOHALARINING RAQAMLI TRANSFORMATSIYASI: 
TENDENSIYALAR, BOSHQARUV, STRATEGIYALAR”
157
кичик бизнес корхоналарининг 90 фоизи ўз маҳсулотлари ва хизматларини сотиш учун 
веб-сайт ва электрон почтадан мунтазам фойдаланадилар. Аммо, уларда ҳам рақамли 
маркетинг каналларидан фойдаланиш ҳали дастлабки босқичида эканлигини ва уларнинг 
янада такомиллаштириш зарур эканлигини кўриш мумкин.
Қидирув тизимини оптималлаштириш (SEO) ҳамда қидирув натижаларида веб-
сайтнинг қидирув тизимининг даражасини ошириш жараёни ва қидирув тизимининг 
рекламаси (SEA) ҳам бир томонлама алоқа каналлари ҳисобланади. Уларнинг асосий 
мақсади истеъмолчиларга мавжуд маҳсулотлар ёки хизматлар ҳақида тўлиқ маълумот 
бериш ҳисобланиб, бу корхонанинг Интернетдаги имиджи учун жуда муҳим саналади.
Икки томонлама алоқа каналлари. 
Ижтимоий тармоқларнинг кенг миқёсда фойдаланилиши маркетолог ва мижоз 
ўртасидаги муносабатларга сезирарли таъсир ўтказиб, уларни буткул ўзгартириб юборди,
чунки маркетинг жараёнида назорат истеъмолчилар қўлига ўтиб қолди. Ижтимоий 
тармоқлар ва ахборот воситаларнинг муҳим хусусияти бир томонлама алоқа ўрнига 
мижозлар билан икки томонлама алоқа ўрнатишни талаб қилади. Табиийки, ижтимоий 
тармоқ каналларида корхона ўз брендини камроқ назорат қилади. Ижтимоий тармоқларда 
истеъмолчилар савдо майдончалари ва маркетинг рекламаларини эмас, балки бренд 
атрофидаги суҳбатлар натижасида ҳосил бўлган ҳақиқий маълумотни кутишади ва 
маҳсулот ва хизмат фойдаланган истеъмолчилардан улар тўғрисидаги ҳақиқий 
маълумотлар беришини кузатиб боришади. Тадқиқотларда таъкидланишича, пост-
интернет брендинги "юмшоқ сотиш", биргаликда қиймат яратиш ва тўғридан-тўғри 
сотишга ҳаракат қилмасдан мижозлар билан муносабатларни бошқаришни тақоза этади.
1
Ижтимоий тармоқлар корхонанинг маркетинг коммуникациялари ва брендингининг 
муҳим қисмига айланди. Масалан, Фейсбук тармоғи истеъмолчиларни жалб қилиш ва 
бренд хабардорлигини яратишда муҳим каналга айланди. Блог юритиш ҳам, маркетинг 
ҳам пиар учун яхши алоқа воситаси эканлиги айтилади. Кўплаб йирик компаниялар блог 
юритишни ўз ишларининг бир қисми сифатида қабул қилишган. Блог ёзиш - бу 
Интернетда контент яратишнинг ажойиб усули, гарчи у муҳим нарсани айтишни ва уни 
ифода этиш қобилиятини талаб қилади. Бу, шунингдек, компания нисбатан юқори 
даражадаги назоратни сақлаб турадиган ижтимоий медиа шаклидир, чунки блог одатда 
компаниянинг ўз веб-сайтида жойлашган бўлиб, контентни таҳрирлаш ва шарҳларни 
кузатиш ва филтрлаш имконини беради.