1-расм. Барқарор транспорт тизимининг таркибий қисмлари
1
1
Litman, T. and Burwell, D. (2006) ‘Issues in sustainable transportation’, Int. J. Global Environmental Issues, Vol. 6, No. 4,
pp.331–347.
Иқтисодий
-
самарали мобиллик;
-
ҳудуднинг иқтисодий
ривожланиши;
-
иқтисодий самарадорлик
.
Ижтимоий
-
ижтимоий адолат;
-
инсон соғлиги ва
хавфсизлиги;
-
ҳаммабоплик.
Экологик
-
шовқин, хаво ифлосланиши
муаммоларини камайтириш;
-
иқлим ўзгаришига таьсир
кўрсатувчи эмиссиялар;
-
ресурслар тежамкорлиги.
“SANOAT VA XIZMAT KO‘RSATISH SOHALARINING RAQAMLI TRANSFORMATSIYASI:
TENDENSIYALAR, BOSHQARUV, STRATEGIYALAR”
153
Бутун дунё бўйлаб шаҳарлаштириш даражаси юқори бўлганлиги туфайли
жахоннинг кўплаб шаҳарлари ҳозирги вақтда транспорт тизимини бошқаришда
қийинчиликларга дуч келмоқда. Шаҳарларда яшовчилар унинг меъёрлардан ортиқ ифлос
ҳавоси, тирбанд йўллар ва шу сабабли саёҳат вақтининг чўзилиши каби салбий
таъсирларидан азият чекмоқдалар.
1
Сўнгги пайтларда хусусий автомашиналардан воз
кечиш, “биргаликда истеъмол қилиш” (“shared economy”) иқтисодиёти улушининг ўсиши
ва транспорт секторига рақамлаштиришнинг жорий этилиши шаҳар транспорт тизимини
такомиллаштириш ва унинг салбий оқибатларини бартараф этиш имкониятини бермоқда.
2
“Mobility-as-a-Service” (тарж. мобиллик - хизмат сифатида) атамаси транспорт
хизматлари истеъмолчилари томонидан саёҳат эҳтиёжларидан келиб чиққан ҳолда
муайян бир транспорт воситасидаги сафарни сотиб олиш ўрнига турли хил транспорт
хизматлари тўпламини (яъни, мобиллик пакетларини) сотиб олишларини англатади.
3
MaaS транспорт хизматларидан фойдаланувчилар учун жуда қулай ва мослашувчан
транспорт ечимларни таклиф қилиш мақсадида ўз ичига турли транспорт усулларини
бирлаштиради.
MaaSнинг дастлабки таърифларидан бири Сонжа Ҳеиккила томонидан "мобил алоқа
операторлари томонидан мижозларга кенг қамровли мобиллик хизматларини тақдим
этадиган тизим" сифатида таклиф қилинган. Махсус адабиётларда кўп учрайдиган яна бир
таъриф MaaS Allience томонидан транспорт хизматларининг турли шаклларини мижоз
талабига мувофиқ фойдаланиш мумкин бўлган ягона мобиллик хизматига интеграциялаш
тизими сифатида тақдим этилган.
4
МaaS концепциясининг таҳлилларига асосланиб, қуйидагича умумий таърифни
бериш мумкин: MaaS (Mobility-as-a-Service) ноёб ягона платформа (илова ёки веб-сайт),
реал вақт режимида шаҳардаги барча мавжуд транспорт тизимлари ҳақида маьлумотлар
базаси (давлат ва хусусий транспорт ташкилотлари), мултимодал транспорт тизими
(интермодал саёҳатни режалаштирувчи тизим), мобиллик эҳтиёжларини режалаштириш,
брон қилиш ва тўлаш учун технологик интеграция ва фойдаланувчининг махсус
талабларига мувофиқ шахсийлаштирилган тўпламли мобиллик пакетлари.
МааS тамойили асосида фаолият олиб борувчи транспорт корхоналари
фойдаланувчиларга йўналтирилган, ақлли транспорт хизматларини тақсимлаш модели
бўлиб, унда барча турдаки транспорт хизматлари МааS провайдери ёрьамида бир жойга
тўпланади ва фойдаланувчиларга ягона рақамли платформа орқали тақдим этилади.
1
Zavitsas, K., Kaparias, I., Bell, M., & Tomassini, M. (2010). Transport problems in cities.
ISIS
2
Holmberg, P.-E., Collado, M., Sarasini, S., & Williander, M. (2015). Mobility as a Service: Describing the Framework, 1–54.
3
M. Kamargianni,W. Li, M. Matyas, A. Schäfer, A critical review of new mobility services for urban transport, Transp. Res.
Procedia 14 (0) (2016) 3294–3303, https:// doi.org/10.1016/j.trpro.2016.05.277.
4
MaaS Alliance. (2017). Mobility as a Service Alliance. https://maas-alliance.eu/
Мултимодал саёҳат режалаштирувчи
Реал вақт режимида маълумотлар
Брон қилиш
Тўловни амалга ошириш
Чипталар
Фойдаланувчи аккаунти
Транспорт
корхоналари
MaaS
оператори
Фойдаланувчилар
Do'stlaringiz bilan baham: |