Sanoat texnologiyasi

Mustahkamlash uchun savollar.


1. Issiqlik nurlanishi hodisasini tushuntiring.
2. Energetik yorqinlik nima?
3. Absolyut qora jism nurlanishini tushuntiring.
4. Kirxgof qonunini ta’riflang.
5. Stefan – bolsman qonunini nimani anglatadi?
6. Vin qonunini aytib bering.
7. Reley – Jins formulasini keltirib chiqaring.


Mavzuga doir asosiy tushunchalar va qonuniyatlar hamda masalalar.


1. Absolyut qora jismning sirt birligidan 1 sekundda nurlanadigan energiya, yani absolyut qora jismning energetik yorqinligi Stefan-Boltsman formulasi bilan aniqlanadi:
R_э=σT⁴ .
Bundan T-Kelvin graduslaridagi harorat va σ-Stefan –Bolsman doiymiysi.

σ=5,67·10^-5 Vt/m² ·grad⁴ .
2. Agar nur sochayotgan jism absolyut qora bo’lmasa, u holda R_э=kσT⁴
bilan aniqlanadi, bunda k-koeffitsiyenti doim birdan kichik bo’ladi.
3. Energetik yorqinlik R_э absolyut qora jism energetik yorqinligining spektral zichligi r_λ bilan quyudagi munosabatdan bog’langan:

R ₌ ^{r d} _.
0
4. Vin siljish qonuniga ko’ra absolyut qora jism absolyut haroratining to’lqin uzunligi ko’paytmasi (bunda mazkur jism energetik yorqinligining spektral zichligi maksimaldir) doimiy kattalikka teng, yani
λ_mT=C₁=0,29·10^-3 m·grad.
5. Absolyut qora jism energetik yorqinligining maksimal spektral zichligi absolyut haroratning beshinchi darajasiga (Vinning ikkinchi qonuni) proporsional ravishda ortib boradi:
(r_λ)_max=C₂T⁵,
bunda C₂=1,29·10^-5 Vt/m³ ·grad⁵ .
1 Pechdagi 6,1 sm² o’lchamli teshikdan 1 sek da 8,28 kal issiqlik nurlanadigan bo’lsa, pechning harorati qancha? Nurlanish absolyut qora lism nurlanishiga yaqin deb hisoblansin.
2. Quyosh 1 minutda qancha miqdor energiya chiqaradi? Quyosh nurlanish absolyut qora jism nurlanishiga yaqin deb hisoblansin. Quyosh sirtining haroratini 5800 ⁰K deb qabul qiling.
3. Qotib qolgan bir kvadrat metr qo’rg’oshin sirtidan 1 sek da qancha energiya nurlanadi? Mazkur harorat uchun qo’rg’oshin sirti energetik yorqinligining absolyut qora jism yorqinligiga nisbatan 0,6 ga teng deb olinsin.