Sanoat texnologiyasi

(1877-1946). Ingliz fizigi. Ilmiy yo’nalishi gazlarning kinetik nazariyasi va nurlanish nazariyasi.
Vinning siljish qonuni.
Absolyut qora jism nur chiqarish qobiliyatining maksimumiga mos keluvchi λ_m to’lqin uzunlikning absolyut haroratga teskari proporsional bo’ladi, ya’ni
T b (13.4)
bu yerdan ^b/T (13.5)
bunda: b – Vin doimiysi, tajribalar asosida topilgan.
b = 2,898 · 10³ m · K (13.6)
Absolyut qora jism nur chiqarish qobiliyatining to’lqin uzunlikka bog’liqligi, ya’ni spektral xarakteristikasi turli haroratlar (T₁ < T₂ < T₃) uchun 13.2-rasmda tasvirlangan. Tajribalarda aniqlangan bu egri chiziqlar asosida quyidagi xulosalar kelib chiqadi:
1. Absolyut qora jismning nurlanish spektri uzluksuzdir.
2. Har bir haroratga oid bo’lgan nurla- nishning energetik taqsimotini ifodalovchi egri chiziqda aniq maksimum mavjud bo’lib, u harorat oshgan sari qisqa to’lqin tomonga siljiydi.

13.2-rasm. “Vinning siljish qonuni” animatsiyasidan fragment


13.4. Reley-Jins formulasi
Reley va Jins issiqlik nurlanishga statistik fizika metodlarini tatbiq etib, absolyut qora jismlarning nur chiqarish qobiliyati uchun
2 ckT
^{E , T} ₄ ^(13.7)

1904-yilda nazariyasi” 1905-yilda foydalanib

“Gazlarning dinamik ilmiy asarini yozgan. Reley formulasidan issiqlik nurlanish

energiyasining taqsimoti funksi- yasini aniqladi va bu taqsimot funksiyasi klassik fizika qonuniga asoslanganligi uchun tajribalarda olingan natijalar bilan mos kelmagan. 1920- 1930-yillarda astro fizika yo’nalishida olingan natijalar asosida quyosh va uning sistemasi nazariyasini yaratgan.
ifodani hosil qildilar. Bu yerda: k – Bol’sman doimiysi.
Bu formula shu omillarning nomi bilan Reley-Jins formulasi deb yuritiladi.
Bu formula bo’yicha hisoblab topilgan ^E _{, T} ning qiymatlari (13.3-rasmdagi punktir chiziq) katta to’lqin uzunliklar sohasida tajriba qiymatlariga mos keladi. Kichik to’lqin uzunliklar sohasida (13.7) tenglamaga asosan, ^E _{, T} ning qiymati cheksizlikka intiladi.

13.3-rasm. Absolyut qora jism nur chiqarish qobiliyatining to’lqin uzunlikka bog’liqligi