Sanoat texnologiyasi



Download 2,53 Mb.
bet60/71
Sana24.06.2022
Hajmi2,53 Mb.
#699702
1   ...   56   57   58   59   60   61   62   63   ...   71
Bog'liq
03412f50849211e677f7c5c9e94e4975 Optika S. Astanov.pdf

To’yinuvchi tok. Fotoelementning voltamper xarakteristikasini olish jarayonida anod bilan katod orasidagi potensial oshishiga qaramasdan anod tokining kattaligi o’zgarmas qolgan tok miqdoriga to’yinuvchi tok qiymati deyiladi.
To’xtatuvchi potensial. Fotoeffektning to’la to’xtatishini ta’minlovchi manfiy anod bilan katod orasidagi potensialga aytiladi. Anod bilan katod orasidagi manfiy potensial fotoeffekt natijasida vujudga kelgan foto elektronlarning kinitik energiyasi elektr maydon energiyasiga teng bo’lgn vaqtda sodir bo’adi, ya’ni

m 2
eUt 2
(15.1)

bu yerda, m va e mos holda elektronning massasi va uning zaryadi, Ut esa to’xtatuvchi potensial. Bu tenglamadan fotoelektronlarning maksimal tezligini topish mumkin.






2 e Ut
m
(15.2)

15.3. Fotoeffektning qizil chegarasi


Elektronning metalldan chiqish ishi moddaning tabiatiga bog’liq. U turli metallar uchun turli qiymatlar qabul qiladi. Fotonning energiyasi faqat elektronni moddadan ajratib chiqara olishga, ya’ni chiqish ishini bajarishga yetarli bo’lgan
q
holni
araylik:
h
(15.4)
q A
c
agar v = ekanligini e’tiborga olsak,



h
A
c

bo’ladi.
(15.5)

Odatda, bu shart fotonning energiyasi kichik bo’lganda ro’y bergani uchun unga fotoeffektning qizil chegarasi deyiladi. Bunga sabab, ko’zga ko’rinadigan nurlar orasida to’lqin uzunligi eng katta – chastotasi eng kichik va demak, eng kam energiyali foton qizil nurga taaluqli ekanligidir. Aynan shu qizil chegaradan boshlab fotoeffekt hodisasi ro’y bera boshlaydi. (15.4) va (15.6) ifodalardan



A h c

h A
q yoki q


(15.6)

Tushayotgan yorug’lik to’lqinning fotoeffekt hodisasi boshlanishini ta’minlay oladigan chegaraviy chatotasi νq yoki to’lqin uzunligi λq fotoeffektning qizil chegarasi deyiladi.
Fotonning energiyasi chiqish ishiga teng bo’lganidan boshlab fotoeffekt hodisasi ro’y bera boshlaydi. Energiyasi chiqish ishidan kichik bo’lgan foton, yorug’lik intensivligi qanday bo’lishidan qat’i nazar, elektronni metalldan urib chiqara olmaydi va shuning uchun fotoeffekt ro’y bermaydi. Turli metallar uchun chiqish ishining qiymati turlicha bo’lganligidan, ular uchun fotoeffektning qizil chegarasi ham turlichadir.

Mustahkamlash uchun savollar.


1. Fotoeffekt deb nimaga aytiladi?
2. Tashqi fotoeffekt deb qanday hodisaga aytiladi?
3. Ichki fotoeffekt deb nimaga aytiladi?
4. Stoletov tajribasini tushuntiring.
5. Stoletov qonunlarini ta’riflang.



Download 2,53 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   56   57   58   59   60   61   62   63   ...   71




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish