Sanoat texnologiyasi

Mavzuga doir asosiy tushunchalar va qonuniyatlar hamda masalalar.


Tashqi fotoeffektni vujudga keltiruvchi foton energiyasi bilan uchib chiqayotgan elektronlarning maksimal kinentik energiyasi o’rtasidagi bog’lanish Eynshteyn formulasi bilan beriladi:
2
m hv A

2
bunda A- metalldan elektronning chiqish ishi m – elektron massasi. Agar υ=0 bo’lsa, hν₀=A, bu yerda ν₀- fotoeffektning qizil chegarasiga muvofiq keluvchi chastota.
1. A.G.Stoletovning “Aktino–elektrik tekshirishlar” (1888 yil) asarida birinchi marta fotoeffektning asosiy qonunlari belgilangan edi. Uning tajribasining natijalaridan biri bunday ifodalangan: “To’lqin uzunliklari 295·10^-6 mm dan kam va sindirish ko’rsatkichi eng yuqori bo’lgan nurlar razryadlovchi ta’sirga ega bo’ladi”. A.G.Stoletov ishlagan metalldan elektron chiqayotganda bajarilgan ish aniqlansin.
2. Litiy, natriy, kaliy va seziy uchun fotoeffektning qizil chegarasini toping.


4
3. Muayyan metall uchun fotoeffektning qizil chegarasi 2750Ǻ. Fotoeffektni vujudga keltiruvchi foton energiyasining minimal qiymati nimaga teng?
. Muayyan metall uchun fotoeffektning qizil chegarasi 2750Ǻ ga teng. 1) Shu metalldan elektron chiqayotganda bajarilgan ish, 2) to’lqin uzunligi 1800Ǻ bo’lgan yorg’lik bilan shu metalldan ajratib olinadigan elektronlarning maksimal tezligi, 3) mazkur elektronlarning maksimal enegiyasi topilsin.
Mavzuga doir test savollari


Yorug’lik ta'sirida jismdan elektronning ajralib chiqishiga nima deb ataladi?
temoelektron emissiya
dispersiya
fotoeffekt
difraksiya