Самарқанд давлат архитектура қурилиш

Diversifikasiyalashgan 
kompaniyalarda 
asosiy tashkiliy bloklar bo’lib, ularning 
xo’jalik birliklari xizmat qiladi: har bir 
korxona foyda markazi sifatida faoliyat 
ko’rsatadi. 
Strategik boshqaruv prinsipi. 
Agar korxonalararo ishlarni bajarish uchun 
maxsus muvofiqlashgan tadbir – choralar 
yaratilmasa, 
markazlashmagan 
xo’jalik 
birliklaridan 
iborat 
o’zaro 
bog’liq 
diversifikasiya strategiyasini muvaffaqiyatli 
amalga oshirishda muammolar paydo bo’ladi. 

---

361 
To’liq mustaqil xo’jalik birliklari o’zaro diversifikatsiyaga amal 
qiladigan vaziyatda muammolarga duch keladi. Chunki har xil mustaqil 
xo’jalik birliklarini muvofiqlashtiruvchi mexanizm mavjud emas. 
Mustaqil xo’jalik birliklarini menejerlarini hamkorlikda faoliyat 
ko’rsatishiga undash ham muammolarga duch keladi. Ular o’z nazoratida 
bo’lmagan faoliyatlar uchun javobgarlikni zimmasiga olishni 
istamaydilar. Diversifikatsiya kompaniyasi muhim strategik ustunlikka 
ega bo’lish uchun bosh idora xo’jalik birliklarini o’zaro faoliyatlarini 
muvofiqlashtirish mexanizmini yaratishi lozim. Bunda bir necha 
variantlar mavjud. 
 
Strategik ustunlik 
Strategik kamchiliklar 

Diversifikatsiyalashgan 
kompaniyalarda 
vakolatlarni 
javobgarlikni 
topshirishning 
mantiqiy 
to’g’ri va qulay usulining 
mavjudligi. 

Xo’jalik strategiyasi har bir korxonani 
sharoitini 
aniq 
e’tiborga olgan holda 
yaratiladi. 

Har bir xo’jalik birligi qiymat shakllanishida 
tayanch ishlar va funksional talablarni 
e’tiborga olib yaratiladi. 

Bosh rahbar kompaniyani muammolarini 
yaxlit tasavvur etadi. 

Shtab funksiyalarini takrorlanishi hisobiga 
xarajatlarni o’sishiga olib keladi. 

Qanaqa 
qarorlarni 
markazlashtirish 
va 
qanaqalarini 
markazlashtirmaslik 
muammolari paydo bo’ladi. 

Kompaniya 
resurslari 
va 
kompaniya 
rahbariyati e’tiborini qozonish uchun kurash 
avj olib ketishi mumkin. 

Kompaniya rahbariyati biznes birliklari 
menejerlariga qattiq bog’lanib qoladi. 

Mustaqil bo’linmalarning o’zaro bog’liq 
Funksional bo’limlar 
B. Korxona bosh 
menejeri 
A.
Korxona bosh 
menejeri 
V.Korxona 
bosh menejeri 
Funksional bo’limlar 
Xizmatlar 
Ijrochi direktor 
IITKI 
Moliya va 
qayd etish
Marketing
Kadr. Yuridik 
xizmat 
Funksional bo’limlar 

---

362 

Xo’jalik birliklari foyda va zarar uchun 
javobgarlikni 
muayyan 
menejerlar 
zimmasiga yuklaydi. 
faoliyatlarini muvofiqlashtirishda rahbariyat 
qiyinchiliklarga 
duch 
keladi. 
Natijada 
strategik 
muvofiqlik 
ustunligi 
yo’qqa 
chiqadi.