Самарқанд давлат архитектура қурилиш

Rasm 9.2. Funksional tashkiliy tuzilma 
 
Funksional tuzilmalar asosan uzoqni ko’ra olmaslik va strategik 
muhim xo’jalik jarayonlarini an’anaviy funksional bo’limlar o’rtasida 
tarqoqligidan jabr ko’radi. Funksional mutaxassislar o’z bo’limlari 
manfaatlarini jiddiy mudofaa qiladilar. Bunda ular firmaning, 
mijozlarning yoki biznesning manfaatlarini e’tiborga olmaydilar. 
Yuqorida keltirilgan muammolar avtoritar, byurokratik, muammoga 
nisbatan bir tomonlama qaror qabul qilish kabi salbiy ta’sir etuvchi 
omillarni funksional tuzilmalar kuchaytiradi. Bundan tashqari funksional 
tuzilmalar bozor va texnologiya o’zgarishlariga tezkorlik bilan javob 
bera olmaydi. 
Bo’limlar siyosatining turlicha bo’lishi, funksional tarmoqlashuv, 
uzoqni 
ko’ra 
olmaslik 
va 
jarayonlarning 
tarqoqligi 
bosh 
menejer uchun jiddiy muammo 
tug’diradi. Bosh menejer esa 
tashkiliy 
tuzilmada 
funksional 
Funksional 
bo’limlar 
asosiy 
e’tiborni 
biznes 
yo’nalishlariga 
qaratadilar, 
ular 
funksional 
muammolarga umumiy firma nuqtai 
– nazardan emas, balki funksional 
yondashadilar. 

---

359 
bo’limlar o’rtasida hamkorlikni talab qiluvchi yagona shaxs bo’lib 
qoladi. Muvaffaqiyatga erishish uchun u qattiq turib, shafqatsiz ravishda 
bo’lim boshliqlari yagona komanda kabi faoliyat ko’rsatishini talab 
qilishi, funksional mutaxassislar esa hamkorlik qilishga majbur bo’lishi 
lozim. 
Tashkiliy 
tuzilmalarning 
geografik 
shakllari. 
Geografik 
hududlarni 
e’tiborga 
olib, 
tashkiliy tuzilmani yaratish – bu 
har xil geografik bozorlarda va 
katta territoriyalarda faoliyat ko’rsatuvchi odatdagi tuzilmani yaratish 
demakdir.
Quyidagi geografik tuzilma o’ziga xos ustunliklarga va 
kamchiliklarga ega, u yuqori darajada unumdorlikka egaligi tufayli keng 
tarqalgandir. Xususiy sektorda ushbu tuzilmadan qurilish kompaniyalari, 
chakana savdo firmalari, elektr energiyasi kompaniyalari, restoranlar 
tarmog’i va sut mahsulotlarini ishlab chiqaruvchi kompaniyalar 
foydalanadilar. 
Strategik ustunligi 
Strategik kamchiliklari 

Strategiyani har bir geografik bozorga 
moslashtirish imkonini beradi. 

Foyda va zarar uchun javobgarlikni eng 
quyi pog’onaga berish mumkin. 

Maqsadli bozorda funksional moslashuvni 
yaxshilaydi. 

Lokal operasiyalardan tejamkorligi bilan 

Territorial unifikasiya va turli-tumanlik 
nisbatida bosh ma’muriy idora uchun 
muammo tug’diradi. 

Territorial 
strategik 
erkinlik 
bosh 
kompaniya 
imiji 
uchun 
muammolar 
tug’diradi. 

Geografik tashkiliy birliklar uchun yana