Самарқанд давлат архитектура қурилиш

Eksport qilish strategiyasi. 
Xorijiy bozorlarga chiqish uchun 
mahalliy korxonalardan eksport tovarlarini ishlab chiqarish bazasi 
sifatida foydalanish xalqaro bozorlarga chiqishning a’lo darajadagi 
dastlabki qadami bo’lishi mumkin. Bunda notanish bozor bilan bog’liq 
tadbirkorlik tavakkalchiligi va kapitalga bo’lgan extiyoj minimallashadi. 
Kompaniyaning rivojlanish strategiyasiga mos ravishda xorijiy firmalar 
bilan kelishgan holda, ularning tovar sotish kanallaridan foydalanish 
yoki xorijiy mamlakatlarning maqsadli bozorlarida distribyuterlik va 
savdo vakolatxonalarini yaratishi mumkin.Shunday qilib, kompaniya 
xorijiy mamlakatlarning iqtisodiyotiga to’g’ridan-to’g’ri investisiya 
kiritish hajmini qisqartiradi. Ish joylari soni bilan bog’liq ishlab-
chiqarish va eksport ustunligi kompaniya joylashgan mamlakat 
ixtiyorida qoladi. Xitoy,Koreya va Italiya kompaniyalari ushbu 
strategiyalardan ko’proq foydalanadilar ya’ni, mahsulotlar kompaniya 
joylashgan mamlakatda loyihalanadi va ishlab chiqariladi hamda ichki 
tovar sotish kanallari orqali tarqatiladi. Xorijiy faoliyat esa asosan 
distribyuterlik va dilerlik tarmoqlari faoliyatini samarali tashkil etish 
bilan chegaralanadi. 
Eksport strategiyasi uzoq vaqt mobaynida past xarajatlar asosida o’z 
mamlakatida tovar ishlab-chiqarish hisobiga kompaniyani raqobat 
ustunligini ta’minlashi mumkin. Ba’zi tarmoqlarda esa masshtab ko’lami 
va o’qish-o’zlashtirish samarasini inobatga olgan holda, ishlab-
chiqarishni bir-necha yirik zavodlarda tashkil etib, eksport asosida 
raqobat ustunligini ta’minlash mumkin. Lekin kompaniya joylashgan 
mamlakatda ishlab-chiqarish xarajatlari xorijdagiga nisbatan yuqori 
bo’lsa, eksport strategiyasidan foydalanib bo’lmaydi. 
Lisenziya strategiyasi. 
Agar kompaniya noyob texnik nau-xau yoki 
antiqa potent bilan himoyalangan tovarga ega bo’lib, xorijiy bozorlarga 
chiqish 
uchun 
tashkiliy 
va 
moliyaviy 
imkoniyatlarga 
ega 
bo’lmasa,lisenziya strategiyasidan foydalanish maqsadga muvofiq 
hisoblanadi. Lisenziyalashning ustun tomoni shundan iboratki, bunda 
kompaniya notanish, begona bozorlarga kirish paytida yuqori iqtisodiy 

---

302 
va siyosiy tavakkalchilik va xavf-xatar vaziyati ta’sirida katta moliyaviy 
yo’qotishlarga duch kelish xavfini pasaytiradi. Kompaniya xorijiy 
firmalarga texnologiyadan foydalanish yoki tovar ishlab-chiqarish 
lisenziyasini berganda u xorijiy bozorlarni o’zlashtirish va xavf-xatar 
bilan bog’liq xarajatlarni o’z zimmasiga olmaydi, lekin royalti 
ko’rinishidagi daromadga ega bo’ladi. Lisenziya berishning asosiy 
kamchiligi shundan iboratki, bunda noyob nau-xaudan foydalanish 
huquqi xorijiy firmalarga berilgandan keyingi salbiy vaziyatlar ya’ni, 
lisenziyadan to’g’ri foydalanish to’g’ri foydalanishni nazorat qilishning 
murakkabligidir.