Самарқанд давлат архитектура қурилиш

Valyuta kurslarining o’zgarishi
. Valyuta kurslarining o’zgarishi 
geografik qulay joylashuv ustunligini yo’qqa chiqarishi yoki aksincha 
noqulay joylashuvni raqobat 
ustunligiga 
aylantirishi 
mumkin. 
Xorijiy 
valyuta 
kurslarini o’zgarishi 20% dan 
40 % gacha bo’lishi mumkin. 
Ma’lumki 
1990 
yillarda 
Amerika kompaniyalari uchun 
ishlab-chiqarishni 
xorijga 
ko’chirish foyda keltirar edi. Chunki AQSh dollarining kursi barqaror 
o’sib borar edi. Dollar kursining xorijiy valyuta kursiga nisbatan sezilarli 
pasayishi Amerika kompaniyalari ishlab-chiqarishni xorijga ko’chirishni 
samarasiz bo’lishga olib keldi. 
Pastxarajatlar 
asosida 
kompaniyani 
raqobat 
ustunligini 
ta’minlaydigan 
hududlarda ishlab-chiqarish quvvatlarini 
joylashtirish haqidagi qarorni tezkorlik 
bilan qabul qilish lozim, aks holda ushbu 
qulay hududni raqobatchilar egallaydi. 
Kompaniya esa raqobat ustunligidan 
mahrum bo’ladi. 
 

---

298 
Davlat boshqaruvi. 
Har bir 
davlat o’zining milliy bozorlarida 
faoliyat 
yuritayotgan 
xorijiy 
kompaniyalarni 
qonunchilik 
asosida tartiblashtirishga harakat 
qiladi. Hukumatlarmahalliy ishlab-
chiqarish korxonalarini xom-ashyo 
ta’minotinitashkil etish maqsadida tovarlarning standartlarini, import va 
eksport kvotalarini, bojxona va aksiz soliqlarini belgilaydilar. Bundan 
tashqari investorlar iqtisodiy jozibador hisoblangan davlatlarning texnik 
standartlarini, 
mahsulotni 
sertifikasiyalash 
va 
investisiya 
loyihalarni 
tasdiqlash 
tartibini, 
kapitalni xorijga chiqarish tartibini, 
mahalliy aksionerlar bilan xorijiy 
kompaniya 
o’rtasida 
mulk 
taqsimoti ulushi qoidalarini jiddiy o’rganishlari lozim. Ba’zi 
mamlakatlarda mahalliykompaniyalarni raqobat ustunligini ta’minlash 
uchun davlat tomonidan past foizlarda ssuda va susindiyalar beriladi. 
Boshqa davlatlar xorijiy kompaniyalarga susindiya
sifatida ichki 
bozorlarga kirishni imtiyozli 
shakllarini va texnik jihatdan 
qo’llab-quvvatlashni 
taklif 
qiladilar. 
Masalan: 
Xitoy 
hukumati 
INTERNET 
tarmog’idan 
foydalanishni 
qattiq 
qo’llik 
bilan 
chegaralaydi. 
Natijada 
1,5 
mlrd aholidan taxminan 50 mln 
INTERNET 
dan 
foydalanish 
imkoniyatiga 
ega. 
Rivojlangan 
mamlakatlarda INTERNET dan 50 % dan ortiq aholi foydalanadi.