Саломов р. С. Спорт машғулотининг



Download 1,33 Mb.
Pdf ko'rish
bet56/106
Sana23.02.2022
Hajmi1,33 Mb.
#180501
1   ...   52   53   54   55   56   57   58   59   ...   106
Bog'liq
sport mashgulotining Saidga 4

 
25-жадвал 
 
Турли нисбий кушга эга бфлган машқларнинг тавсифи 
 
Кфрсаткишлар 
Нисбий куш зонаси 
ишнинг имкон даражадаги вақти (тинимсиз 
бажарилса) 
20 
сониягаша 
20 сониядан 
5 дақиқагаша 
5-30 
дақиқа 
30 
дақиқадан 
ортиқ 
қувват сарфи 
(ккал.с) 
2 гаша ва 
ундан 
ортиқ 
2-0,5 
0,5-0,4 
0,3 ва 
ундан 
кам 


133 
қувватнинг 
умумий сарфи 
(ккал) 
30 дан 
кам 
240 гаша 
750 
гаша 
1000 гаша 
ва ундан 
ортиқ 
эцтижжни О

га 
қондириш фоизда 
20 дан 
кам 
50 гаша 
85-90 
гаша 
тфла жки 
деярли 
тфла 
кислород қарзи 
(л.дақ) 
15-18 гаша 
25 гаша 
15-16 
4-6 гаша 
ЮКТУ (зарб.дақ.)) 
185 гаша 
ва ундан 
ортиқ 
220-240 
гаша(баъзан) 
200 
гаша 
180 гаша 
О
2
истеъмоли 
(дақ.л.) 
1,5 гаша 
энг юқорига 
яқин 
6-7 гаша 
180 гаша 
Ўпкада цаво алма-
шинуви (л.дақ.) 
60 дан 
кам 
150 ва 
ундан ортиқ 
100-150 
100 дан 
кам 
О2 
истемоли 
л.дақ. 
1,5 гаша 
Максимал 
жки яқин 
6-7 гаша 
5,2 – 5,5 
Ўз-фзини текшириш ушун саволлар: 
1. Мушак фаолиятининг асосий энергия манбалари. 
2. Уш энергия тизимининг энг юқори куши ва сиғими 
3. Фосфаген энергия тизими. 
4. Гликоген энергия тизими. 
5. КМ+К спортшининг айрим имкониятлари кфрсаткиши 
сифатида. 
6. Мушак фаолияти энергия цосил қилиш жаражнида 
кислотанинг роли 
7. Мушак фаолияти энергия таъминоти жаражнида 
кислород транспорт тизимининг роли 
8. Мушак фаолияти энергия таъминотида АТФ нинг роли 
9. Нима ушун анаэроб алмашуви ортиши аэроб 
имкониятларини ортишининг кфрсаткиши цисобланади. 
10. Энергия таъминоти тизимининг кушини нима 
аниқлайди. 
11. АТФ ресинтези жаражнини гликоген нордонлашуви 
йфли билан давом эттириб жзинг. 


134 
5.6. МАШҒУЛОТ ЖАРАЖНИНИНГ ТУЗИЛИШИ 
 
- Спорт тайжргарлиги томонларининг нисбати (умумий ва 
махсус жисмоний, техник ва психолгик ц.к.) бир бирига 
боғлиқлиги билан; 
- Машғулот ва мусобақа юкламаларининг параметрла-
рининг нисбати (юкламанинг цажми ва шиддати ц.к.); 
- Машғулот жаражнини хар хил звенолари фртасидаги 
кетма-кетлик ва боғлиқлик (тренировка машғулоти, микро ва 
мизочикллар, даврлар, босқишлар ва ц.к.); 
- Машқ билан фтказиладиган машғулотлар жаражнида уш 
босқишдаги тузилиш фарқланади; 
- Микро тузилиш - айрим машғулотларини тузилиши ва 
микрочикллар; 
- Микро тузилиш фрта чиклларни тузилиши ва 
машғулотларнинг босқишлари; 
- Микро тузилиш-катта чиклларнинг тузилиши. 
Спорт машғулотлари цамма бфлакларининг мазмуни, 
восита-лари методлари ва бошқа таркибий қисми бир бутун 
бфлиб боғлангандир. 
Машғулот микрочиклини тузилиши 
Шу босқишдаги тайжргарлик вазифаларини комплекс 
равишда ешишни таьминлайдиган, бир неша кунлар ишида 
фтказиладиган машғулотлар сериясидир, микрочиклларни 
давом этиши 3-4 кундан 10-14 кунгаша. 
Кфпинша цажтда бир цафталик (7 кунлик) микрочикл 
цафталик календари билан мос келиб шуғулланувшилариинг 
умумий режимига қфшилиб кетади. 7 кун давом этадиган 
микрочиклларни кфпинша хафталик чикл дейилади. 
Бошқаша кфп жки кам кун давом этадиган микрочиклларни 
хар хил вариантларда, шу жумладан шахсий мусобақа 
даврининг алохида керакли жойларида, фтказиладиган мусоба-
қани давом этишига қараб тузилиши моделлаштирилади. 
Масалан: агар қилишбозлик ва спорт гимнастикасидан қуйидаги 


135 
схема бфйиша мусобақа фтказилганда қилишбозлик 1 - кун 
шахсий мусобақа 2 - кун командалар мусобақаси, 3 - кун финал. 
Спорт гимнастикаси 1 кун мажбурий дастур 
2 кун эркин дастур 
3 кун кфп кураш финали 
4 кун кфпкурашнипг айрим турлари финали. 
Бу кфринишда эса микрочикл шу схемани фзгартирмасдан 
такрорлаши шарт 
Микрочикллар камида икки: кумилачион (йиғувши), (у жки 
бу даражадаги шаршаш билан боғлик), цамда қайта тикловши, 
машғулотлар характерида тузилган фазодан иборат бфлади, 
Микрочиклларнинг минимал давом этиш вақти 2 кун. 
Юклама олиш куни ва қайта тиклаш куни бфлади. Кфпинша бу 
фазалар микрочикл ишида такрорланиб, цар бир микрочикл 
қайта тиклаш фазаси билан тугалланади.
Қайта тиклаш фазаси цамма вақт цам микрочиклни 
тугалламаслиги унинг ишида қайтарилиши цам мумкин . 
Машғулотлар мазмунининг кетма-кетлиги эса тайжгарлик 
даврига, вазифасига ва қандай микрочикл бфлишига боғлиқ. 
Катта бфлмаган шиддатда бажариладиган, катта цажмдаги иш 
тез-тез қайта тиклашни талаб қилмайди, балки юқори шиддатда 
катта цажмли иш бажариш машғулотга қайта тиклашни тез-тез 
киритишни талаб қилади. 
Микрочиклни тузишда олдинги ва кейинги машғулот-
ларни қайси томонга йфналтирилганлиги цисобга олиниши 
керак. 
1. Микрочикл, тезкорлик ва тезкорлик - кушлилик сифатла-
рини оптимал иш қобилияти ошган кунлардагина қфйиб 
тузишни принчипиал равишда талаб қилади. Шунинг ушун 
шидамлиликка қуйидагидан катта талаб, тезкорликдан кейии 
қфйилади. Катта юкламадан кейин, кфнинша организмни қайта 
тиклаш ушун 24 соат вақт талаб қилади. 
Аниқроқ қилиб айтганда, организмда тезкорлик ва 
шаққонлик ва тезкор кушлилик сифатларини тарбиялаш, цамда 


136 
машқлар техникасини такомиллаштиргандан кейин фрташа 2 - 3 
кундан кейин: 
Аэроб имкониятларни ривожлантиришга қаратилган 
машғулотдан кейин фрташа 5-7 кундан кейин тикланади. 
Масалан: тезкор кушлиликни тарбиялашга қаратилган 
машғулотни катта юкламали машғулотлар олдида фтказиш 
шарт. 
2. Спорт формасига кирган юқори малакали спортшиларда 
1-2 разрядли спортшиларга қараганда 1,5-2 марта тез тикланиши 
мумкин. 
Индивидуал қобилиятига қараб тезкор-кушлилик машқла-
ридан кейин 24-72 соатда, шидамлиликдан кейин 48-120 соатда 
тикланади. 
Шунинг ушун шахсий мусобақа давридаги микрочиклдаги 
юклама шундай тақсимланиши керакки мусобақа иш қоби-
лиятини юқори фазасига тфғри келсин. Бу эса оптимал юклама 
орқали 2-3 кун олдин цосил қилинади.
 
26-жадвал 

Download 1,33 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   52   53   54   55   56   57   58   59   ...   106




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish