5
1 БОБ. СПОРТНИНГ ИЖТИМОИЙ АЦАМИЯТИ
1.1. Спорт назарияси предметининг хусусиятлари,
махсус атамалари
Спорт назарияси предмети, жисмоний тарбия назарияси
ва услубияти фанининг бир қисми бфлиб,
янгидан ажралиб
шиққан фандир.
Спорт назарияси фани спорт машғулотлари билан махсус
ташкил қилинган жаражнда спортшининг тайжргарлик мазмуни
ва услубияти цамда унга таъсир қиладиган умумий қону-
ниятларни фрганади.
Спорт назариясининг асосий атамаларига қуйидагилар
киради: спорт мусобақалари, спорт царакати, спорт фаолияти,
спорт тайжргарлиги, спорт тайжргарлиги тизими, спорт мактаби,
спорт машғулотлари тизими, спорт кфрсаткишлари, спорт нати-
жалари. Шу атамалар мазмуни ва хажмини аниқлаб
олмасдан
туриб, спорт назарияси фрганадиган фанни муваффақиятли
равишда эгаллаб бфлмайди.
Спорт - қисқа маънода шахсий мусобақа фаолияти
дейилса, кенг маънода шахсий мусобақа фаолияти шу фаолият
асосидан келиб шиқадиган махсус тайжргарлик цамда унинг
норма ва ютуқлари тушунилади.
Спорт мусобақалари - кфрсатиш услуби, спорт ютуқла-
рини бахолаш ва таққослаш, спорт сохасидаги конкуренчия-
ларни фзига нисбатан бошқаришдир. Спорт мусобақалари,
бошқалар билан мулоқотда бфлишни керакли омили, шахсни
ташкил
топишини воситаси, инсон имкониятларини англаб
етиш, эталон кфрсаткишларини тузишга қаратилган.
Спорт мусобақаларини мақсади - кушли спортшилар ва
командаларни аниқлаш, спорт махоратини такомиллаштириш,
жисмоний маданият ва спортни тарғибот қилиш,
спорт
ташкилотлари, мураббийлар, спортшилар, цакамлар фаолиятига
объектив бахо беришдир.
6
Спорт царакати - ижтимоий царакатнинг махсус шакли
бфлиб, тузиш, ривожланиш, сақлаш, спорт бойликларини қабул
қилиш ва алмашиш, шахсни ташкил топиши услуби, жамиятга
ишши куши хамда, Ватанни фаол цимояшиларини тайжрлайди.
Ўзбекистонда спорт царакати - ғоявий
курашнинг керакли
соцаси бфлиб, оммага таъсир кфрсатувши, инсонда миллий онгни
тарбияловши томонларидан биридир. Спорт царакати тарихан
қуйидаги шаклларни: оммавий, цаваскорлик спортини яратган.
Бундан ташқари бизнес шаклидаги - профессионал спортни
юзага шиқаради.
Спорт фаолияти – царакат
фаолияти ривожланишини
олий шакли бфлиб, инсон фаолияти жаражнининг кфп
қирралилиги инсонни жисмоний ва психологик ривожланиши
цамда такомиллашувини жамиятнинг
талабига нисбатан ташкил
қилишдир. Спорт фаолияти: шахсий спорт фаолияти ва
ташкилий-педагогик фаолиятларга бфлинади.
Инсоннинг спорт фаолияти икки бир-бирига боғлиқ: қайта
ташкил топиш ва тушуниб етиш (спортшини билиши, кфникма,
малакаларни юқори спорт кфрсаткишлари) томони мавжуд.
Функчионал атамалар гуруцига таянш бфлиб, спорт тайжр-
гарлиги ва спорт машғулотлари атамалари киради.
Do'stlaringiz bilan baham: