Rivojlangan darslik lotin tayyor doc

7.1.1.-jadval 
Fransiya iqtisodiyotining asosiy ko`rsatkichlari dinamikasi 
 
1991 
1992 
1993 
1994 1995 
1996 
1997 
YAIM 
Sanoat 
Inflyatsiya 
Investitsiyalar 
Shaxsiy iste’mol 
Eksport 
Import 
Davlat byudjeti 
yetishmovchiligi 
YAIMga (%da) 
Ishsizlik 
Davlat qarzi 
YAIMga (%da) 
0,8 
0,3 
3,3 
-0,7 
1,3 
3,9 
2,8 
-1,9 
9,4 
41,1 
1,3 
-0,1 
2,1 
-3,1 
1,4 
4,9 
1,1 
-3,3 
10,4 
45,4 
-1,5 
-2,7 
2,5 
-5,8 
0,2 
-0,4 
-3,4 
-4,9 
11,7 
52,6 
2,9 
3,8 
1,3 
1,6 
1,5 
5,8 
6,8 
-4,2 
12,5 
54,7 
2,7 
2,3 
2,1 
2,2 
1,9 
6,0 
4,2 
-3,8 
12,5 
57,5 
2,2 
1,1 
2,1 
-0,5 
2,1 
4,8 
2,8 
-3,5 
12,5 
59,1 
3,1 
10,0 
0,5 
0,7 
0,5 
11,1 
6,8 
-3,1 
12,5 
57,8 
 
Ikkinchi jahon urushidan keyingi Fransiya iqtisodiyotining tiklanishida 
Kolbertizm g`oyasi asos qilinib, iqtisodiyotni yuqori darajaga yetkazish asosiy 
maqsad qilib olinadi. Keng miqyosda milliylashtirish amalga oshib, 1945-1947 yillar 
ichida elektroenergiya, ko`mir qazish, gaz sanoati, dengiz floti, havo transporti, 
“Reno”, Fransbank, depozit banklar, sug`urta banklar davlat ihtiyoriga olinadi. 
Mamlakatning 20 foiz ishlab chiqarish quvvati davlat qo`liga o`tadi. Monopolistlar 
kompensasiyalanib, pullar boshqa tarmoqlarga sarflanadi. 3 yil ichida sanoat va 5 yil 
ichida qishloq xo`jaligi tiklanadi.

---

190
7.2. Iqtisodiyotda davlat o`rni 
Barcha bozor iqtisodiyoti rivojlangan mamlakatlar ichida Fransiya davlatining 
ishtiroki yuqori va iqtisodiyotda hissasi ko`p mamlakat hisoblanadi. Iqtisodiy 
taraqqiyotda davlatning bevositaligi va e’tibori yuqori mamlakatlardandir. Bu asosan 
ikki tomonlama o`z ifodasini topadi. Birinchisi, davlat iqtisodiy sektorining kengligi 
va davlatning bozor iqtisodiyotidagi sub’ektlik darajasi bo`lsa, ikkinchi 
umumiqtisodiy vazifalar va iqtisodiyotni, ayniqsa bozor iqtisodiyotini tartibga solib 
borishdir. 
Davlat sektorining milliy iqtisodiyotdagi hissasini sezilarli darajada ekanligi 
Fransiyaning muhim xususiyatlaridan hisoblanadi. Milliylashtirilgan firmalar 
aksionerlik jamiyatlari yuridik shakliga egadir. Bularning aksiyalari bevosita yoki 
milliylashtirilgan banklar, moliya tashkilotlari orqali bilvosita davlat egaligidadir. 
Tarmoqlar bo`yicha olsak, davlat kompaniyalari asosan avtomobilsozlik, qora 
metallurgiya, aviakosmos, elektron, kimyo, neftgaz sanoatlarida faoliyat yurgizadi. 
Ma’lumki, bu tarmoqlar odatda ko`p xarajatli va yuqori investitsiyali hisoblanadi. 
Shu bilan birga xususiy kompaniyalar yetarli darajadagi foydani ololmay, 
kengaytirilgan takror ishlab chiqarishni ta’minlashda qiyinchiliklarga duch keladilar. 
Eng muhimi shuki, bu tarmoqlarning xalq xo`jaligidagi ahamiyati kattadir.
Fransiyada tarixan uch xil 
davlat korxonalari mavjud. Birinchisi, 
bevosita davlat korxonalariga kirmaydi, 
biroq 
odatiy 
ma’muriy 
tartibda 
boshqariladi va davlat huquqiyligi 
asosida faoliyat ko`rsatadilar. Bular 
pochta va aloqa, milliy nashriyot, kasalxonalar, depozit kassalar kabilardir. 
Ikkinchi xili, kapitallari to`la davlat ihtiyorida bo`lib, faoliyati xususiylik 
huquqiy harakat asosida bo`ladi. Bularga neft axtarish va uni olish, Parij 
aeroportlarini boshqarish, dengiz portlarini va boshqa shu kabilarni boshqarish kiradi.