Rangli va qora


Qo’rg’oshin xom ashyosini qayta ishlash usullari



Download 10,3 Mb.
Pdf ko'rish
bet99/168
Sana01.07.2022
Hajmi10,3 Mb.
#725825
1   ...   95   96   97   98   99   100   101   102   ...   168
Bog'liq
rangli va qora metallarni ishlab chiqarish

Qo’rg’oshin xom ashyosini qayta ishlash usullari. 
Qo’rg’oshin 
boyitmasinig tahminiy tarkibi, %: Pb 45-50; Zn 4-14; Cu 1-3; S 15-20; Fe 4-15; 
SiO
2
10; Ag 500 g/t gacha. Qo’rg’oshin xom ashyosini qayta ishlash usullari 
boyitmaning tarkibiga bog’liq. Boyitma tarkibining tahlili natijalari bo’yicha aytish 
mumkinki, tahminan boyitmaning yarmi metall bo’lmagan (S), yoki bo’sh jins 
porodalarni tashkil etuvchi birikmalardan (SiO
2
, Al
2
O
3
, CaO) tashkil topgan. 
Shuning uchun måtallurgik qayta ishlashning asosiy maqsadlari 
kuyidagilardir: 
1) yuqorida qayt etilgan asosiy moddalarni (Pb, Zn, Cu) va ularga yo’ldosh 
bo’lgan (Au, Ag, Ca, Bi, Se, Te) elåmåntlarni ajratib olish; 
2) asosiy måtallarni bir-biridan ajratib måtallik holatida olish; 
3) homaki qo’rg’oshinni tozalash. 
Ushbu jarayonlar piromåtallurgik usullar bilan bajariladi. 
Piromåtallurgik jarayonlar qo’rg’oshinni erish xaroratidan yuqoriroq 
xaroratlarda oqib o’tishiga asoslangan. Bunda qo’rg’oshin suyuq holatida erkin 
shaklda ajralib chiqadi, qolgan elåmåntlar esa nomåtalik faza tashkil qilib 
eritmadan ajratiladi. Qo’rg’oshinni xom ashyodan ajratib oladigan piromåtallurgik 


143 
usullar aglomårasiya yoki råaksiyaon eritishga asoslangan tiklanish jarayonlari 
orqali olib boriladi. 
Tiklovchi eritish quyidagi råaksiyalar orqali boradi:
PbO + CO = Pb + CO
2
(6.22) 
PbO + C = Pb + CO 
(6.23) 
Jarayon åtarli darajada takomillangan, faqat uni ruyobga oshirish uchun 
sulüfidli mis boyitmai dastlab kuydirilishi kårak. Bunda qo’rg’oshin suyuq xolatda 
homaki måtal shaklda ajralib chiqadi. 
Oksidlarni tiklanishini kåtma-kåtligi ularni kimyoviy xususiyatlariga 
bog’liqdir. Agar jarayon 1000 
0
S da olib borilsa, quyidagi oksidlar tiklanadi 
(oksidlarni joylashishi ularni elåmåntlardan paydo bo’lishidagi Gibbs enårgiyasini 
o’zgarishiga bog’liqdir): AgO, HgO, CuO, PbO, SnO, FeO, ZnO va boshkalar. 
CaO, MgO, BaO, Al
2
O
3
, SiO
2
, MnO
2
oksidlari bunday sharoitlarda tiklanishi qiyin. 
Shunday qilib oldindan kuydirilgan qo’rg’oshin boyitmasini tiklovchi eritish 
jarayoni 6.22 va 6.23 råaksiyalar natijasida olib borilsa tarkibida mis kukuni va bir 
qancha boshqa måtallarga boy bo’lgan homaki qo’rg’oshin olish mumkin. SHlakda 
esa hamma boshqa tiklanmagan oksidlar to’planadi. Rux, kadmiy va boshqa 
uchuvchan måtallar jarayon davrida bug’ holatiga o’tib changga o’tadi. 
Tiklovchi eritish ikkita asosiy måtallar qo’rg’oshin va ruxni ajratishga 
imkon yaratadi. Kåyinchalik rux shlak va gazdan ajratib olinishi mumkin. Homaki 
qo’rg’oshin kåyinchalik tozalanadi.
Minorali påchda aglomårasiya qilingan turli xom ashyo tiklanib eritilishi 
mumkin: boy va kambag’al, sulfidli va oksidlangan ruda va boyitmalar.
Sulüfidli boyitmani råaksion eritish, qo’rg’oshin sulfidi va oksidlari o’zaro 
bog’lanishlariga asoslangan: 
PbS + 2PbO = 3Pb + SO
2
(6.24) 
PbS + PbSO
4
= Pb + 2SO
2
(6.25) 
Dastlabki sulfidli xom ashyoda åtarli darajada oksidlar paydo bo’lishi uchun, 
boyitma oldin aglomårasion kuydirilishi mumkin. 
Råaksion eritish juda kam tarqalgan, chunki u boy boytmalarni talab qiladi.

Download 10,3 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   95   96   97   98   99   100   101   102   ...   168




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish