Rahim Vohidov, Husniddin Eshooqutov

Voqean qaPalari mahkam edi,
Kinavar xalqi taqi hamdam edi.
QaPasi qaPai Haybar yangli,
Haybari ellari kofar yanglig*.
QaTaning avji Surayyo erdi,
Tubida xandaqi daryo erdi.
Yana atrofida jarlar behad,
tmoq andin qututub musta'bad.
Qush ucha olmas edi jarlaridin,
Uchsa kechgay edi parlaridin (69-b.)-
Bunda shoir sha davrdagi qal'alarning ancha mustahkam Dlganligiga diqqatni qaratadi. Shunday blsa-da, Shayboniyxon bu qal'ani zabt etadi. Oqibatda esa:
Bir tuman xalq qirildi bori.
BIdi zohir sifati qahhori.
Kim yoiqsa shahi Shayboniya,
Ushbu kun kelgusidur jonia (73-b.)-
Muhammad Solih minglab odamlarning halok bIishini zining yagona Qaishi qamali aholi rtasida lat kelib chiqishi bilan yakunlanadi:
Tashqari elga animat tushti,
Ichkari elga lat yopushti.
Goh yuz kishi o*ldi bir kun,
Goh n kent eli bo*Idi bir kun.
BIdi andoq latikim davron,
Ul latni krub ldi hayron.
Iki oykim qabal erdi anda,
Oz kishi qoldi shnl qronda.
Qolani ham bori bemor edilar,
ussa-yu am qIida zor edilar (67-b.)-
Bu holat Samarqand, Andijon, Urganch va boshqa shaharlarning aholisi boshiga ham tushadi.
«Shayboniynoma»dagi Samarqandni Bobur Mirzo qlidan tortib olish uchun qamal qilinishi voqealari alohida ahamiyatga molik. Unda muallif tarixiy voqealarga xolislik tamoyillari nuqtai nazaridan baho berishdan tamomila chekingani kzga tashlandi. Ijodkor Bobur Mirzo va uning tarafdorlarini qora byoqlarda tasvirlash uchun atayin taxayyul uslubiga (shoirona erkin fantaziyaga) murojaat etadi. U zi shohidi bImagan ta ayanchli tarixiy voqea-hodisalarni aynan ana sha badiiy uslubga tayanib shaxsiy aqidalariga uyun manzaralar yaratishga muyassar bladi. Natijada dostonda badiiy ifodasini topgan Samarqand sliayxulislomi Abulmakorim hamda Bobur Mirzoning shahar aholisiga murojaati shoirning adabiy niyatini yorqin namoyon qilish maqsadida biryoqlamalik bilan tasvirlanadi. Avaliga Abulmakorim qamalda qolgan shahar aholisini Bobur Mirzodek sulton borligi hamda qal'a devorlarining mustahkamligi bilan tinchlantirishga harakat qiladi. Uning tilidan badiiy ifodalangan parchalarda esa Muhammad Solih fikrlari vositasida Shayboniyxonning zulm va zravonlikka asoslangan hukmdor ekanligi fosh blib qoladi: