Radio jurnaliSTİKA

Yaxşı radio ssenarisi necə olmalıdır?
▪ Yaxşı başlanğıc - ssenari yazmağa başlamaq üçün 
ən yaxşı yol, sadəcə, ağlında olan bütün variantları 
ağ vərəqə köçürməkdir. Beş cür yaz, amma yaz. 
Yazdıqdan sonra redaktə və seçim etmək şansı var. 
Bu da uğurlu başlanğıc tapmağa kömək edir.
▪ Bütün informasiyanı lap əvvəldə verməyə çalışma 
– dinləyicini maraqlandır və davamını dinləməyə 
həvəsləndir.
▪ Reportyor mətnini maksimum qısa, yığcam və 
aydın yaz – dostunla danışır kimi. Mətni jarqonlar, 
mürəkkəb, tələffüzü çətinlik yaradan sözlərlə 
ağırlaşdırma.
▪ Ssenarini ağır terminlər, çətin sözlərlə sanballı 
etməyə çalışma, bu mətni maraqsız edə bilər.
▪ Səsdə, müsahibədə, reperaundda verdiyini 
reportyor mətnində təkrarlama. Təkrarlamaq 
məcburiyyətindəsənsə, müsahibin dediyi tərzdə yox, 
sözləri bir qədər dəyişərək istifadə et.
Məsələn,
 tutaq ki, müsahib öz fikrini belə başlayır: 
“Problemimiz budur ki, çoxlu səriştəsiz müəllimlərimiz 
var”. Bu detal vacibdir deyə, sən vurğulamaq istəyirsən. 
O zaman sitatı bu cür təqdim edə bilərsən: “...və 
filankəs məktəblərin zəif dərsvermə standartlarından 
narahatdır”.
▪ Maraqlı, dolğun təsvirlər ver, müşahidələrini yeri 
gəldikcə bölüş. Bunlar həm də yaxşı keçid rolunu 
oynayır
▪ Təbii ki, yaxşı sonluq çox önəmlidir. Reportaj 
yarımçıq bitə bilməz. Sonluq bütün materiala möhür 
vurur. Müsahibin sözləri ilə bitirmək heç də uğurlu 
variant deyil, təbii, sonuncu əl atacağın vasitə 
deyilsə.
▪ Əvvəlcə səslər, sonra ssenari – bu nəyə görə 
vacibdir? Əvvəlcə ssenari yazılıb ona uyğun səs 
yığsaq, biz subyektiv olarıq, dinləyicini yönəltmiş 
olarıq – onu demə, bunu de, belə reaksiya vermə, bu 
cür danış və sair. Jurnalist olayı yaradan deyil, onu 
işıqlandırandır.
▪ Bolluca təsvir, müşahidələri bölüşmək yazıya can 
verir. Bunları mətnə salmaqda xəsislik etmə.
▪ Sənin fikrin heç kimə önəmli və lazım deyil. Öz 
hisslərini qatmaqla dinləyicinin diqqətini çəkmək 
lazım deyil. Bu, sənin işin deyil. Sənin hazırladığın 
materialın informasiya ilə zəngindirsə, radio-paketə 
qulaq asan özü lazımi çıxaracaq.
▪ Bu, o demək deyil ki, sən ümumiyyətlə, heç bir